RUSÇA ÖĞRENME KLAVUZU
RUSÇA ÖĞRENELİM
KONU ANLATIMLI, KOLAY PRATİK RUSÇA DERSLERİ
KONULAR BÖLÜMLERE AYRILMIŞTIR
⦁ KONU
ALFABE
Rus alfabesi kril harflerden oluşur. Rusçada 33 harf vardır. On sesli harf diğerleri sessiz harflerdir. İki işaret vadır, sert ve yumuşak işaretler.
A A SESLİ HARFLER
Б B
В V A Ы
Г G
Ч Ç O У
Ж J
Ф F Э И
К K
Л L Я Е
М M
н N Ё Ю
О O
П P
Р R
С S
Т T
Ш Şı
Щ Şi
Ц Tsı
Й Y
З Z
Д D
Х H
Ы I
И İ
У U
Э E
Çift sesliler işaretler
Я (Ya) Ь yumuşak işareti; (Kendinden önceki harfi yumuşak okutur.)
Е (Ye) Ъ sert işareti ; ( Kendinden önceki harfi sert okutur.)
Ё (Yo)
Ю (Yu)
Дж C
⦁ KONU
KELİME CİNSLERİ
Erkek grubuna giren kelimeler
Sonu sessiz harf ile biten kelimelere erkek cins kelimeler denir.
Журнал (jurnal) dergi
Врач (vraç) doktor
Ваш (vaş) sizin
Стол (stol) masa
Ковёр (kavyor) halı
Ключ (klyuç) anahtar
город (gorat) şehir
*sonu yumuşak harfle biten bazı kelimeler eril cinste yer alır
словарь (slavar') sözlük
Корабль (Karabl') gemi
Dişi cins kelimeler
-a -я -ия ile biten kelimeler dişi cins kelimelerdir.
Комната (komnata) oda
квaртира (Kvartira) daire
Кухня (kuhniya) mutfak
Станция (stantsiya) istasyon
тeтя (tyotya) teyze
Машина (Maşina) Araba
*Bazı kelimeler yumuşak işaretle biter,ama dişi cinstir.
Тетрадь (tetrat') defter
жизнь ( jizn') yaşam
Вещь (Veş') Şey,eşya
Помощь (yardım)
Степень (Stepen') aşama
Часть ( Çast') bölüm,perde(piyeslerde)
Соль (Soyl') tuz
Кровь (Krov') kan
Любовь(Lyubov') sevgi
Nötr cins(orta cins) kelimeler
-o -е -ие ile biten kelimeler nötr kelimelerdir.
Внимание (vnimaniye) dikkat
Качество (kaçestva) kalite
Море (more) deniz
пальто (pal'to) palto
окно (akno) pencere
Место (Mesta) yer
Здоровье (Zdarov'ye) sağlık
Сердце ( Sertse) Kalp,yürek
Слово (Slova) söz
Решение ( Reşeniye) karar
Горе ( Gore ) dağ
Дело ( Dela) iş,meşgale
Собрание ( Sabraniye) Toplantı
⦁ KONU
VURGU
Rusça vurgu sistemi üzerine kurulu bir dildir. Tek heceli kelimelerin dışında bütün kelimelerde vurgu vardır. Vurgu sadece sesli harflerin üzerinde olur. Vurgulu harf bir miktar uzatılır, vurgu dile ahenk katar. "O" harfi vurgulu olarak okunduğu zaman "O" olarak okunur. Vurgusuz olarak okunduğunda ise "A" olarak okunur. Bir kelimede birden fazla "O" harfi varsa vurgulu olan "O" diğerleri "A" okunur.
Хорошо (haraşo) iyi
Плохо (ploha) kötü
Почём (paçyom) eder( ne kadar)
буква (búkva) harf
Вода (Vadá) su
Комната (Komnata) oda
Работа ( rabóta) iş
Машина (maşína) araç
Страна (Straná) ülke
Деревня (Derévnya) köy
Песня (pésnya) şarkı
Фамилия (famíliya) soyadı
Место (Mésta) yer
Лето (léta) yaz
Качество (káçestva) kalite
Здоровье (zdarov'ye) sağlık
Собрание (sabrániye) toplantı
Решение(reşéniye) karar
Этa моя комната (eta maya komnata) bu benim odam
Этa моя машина (eta maya maşina) bu benim arabam
я говорю по русски (ya gavaryu pa russki) Ben Rusça konuşuyorum.
кому ты сказал? ( Kamu tıy skazal?) Kime söyledin?
Это слово не правильно( Eta slova ne pravilna) Bu sözcük doğru değil)
я помогаю ему (Ya pamagayu yemu) Ben ona yardım ediyorum.
Откуда ты приехала?(Atkuda tıy priyehala?) Nereden geldin?
ваш город красивый?(Vaş gorat krasivıy?) sizin şehriniz güzel mi?
кого вы ждете?(Kavo vıy jdyote) Kimi bekliyorsunuz?
я звоню подруге(Ya zvanyu padruge) Ben kız arkadaşıma telefon ediyorum.
Этот мой дом.(Etat moy dom.) Bu benim evim.
⦁ KONU
Rusçada soru cümlesi, olumlu ve olumsuz cümlelerin oluşumu
Rusça da soru cümleleri vurgu ile yapılır. Bir cümleyi soru şekline getirmek için o cümleyi vurgulu okuruz. Vurgusuz okunan cümle ise düz cümle olur.
Этот
Эта bu
Это
Эта ваша машина? (Eta vaşa maşina?) Bu sizin arabanız mı?
Нет, эта не моя машина. (Niyet, eta ne maya maşina.) Hayır, bu benim arabam değil.
Да, эта моя машина. (Da, eta maya maşina.) Evet, bu benim arabam
"HE"
"HE" olumsuzluk ekidir. İsimlerden önce geldiğinde "değil" anlamı katar. Fiillerden önce geldiğinde ise "ma" "me" olumsuzluk eki görevini üstlenir.
Я не понимаю (ya ne panimayu) anlamıyorum
Этa не моя машина (eta ne maya maşina) bu benim arabam değil
⦁ KONU
ZAMİRLER (Mecтoимeния)
Я (ya) ben
Ты (tıy) sen
OH (on) o erkek için
OHA (ana) o kadın için
OHO (ano) o cansız varlıklar için
Mbl (mıy) biz
Bbl (vıy) siz
Oни (ani) onlar
Aitlik zamirleri:
Aitlik zamirleri kelimenin erkek cins,dişi cins, nötr cins, çoğul olma durumuna göre şekillenir.
Мой - моя - моё (moy-maya-mayo) benim
Твой - твоя - твоё (tvoy-tvoya-tvayo) senin
Его - её (evo-eyo) onun erkek- kadın icin
Наш - наша - наше (naş-naşa-naşe) bizim
Ваш - ваша -ваше (vaş-vaşa-vaşe) sizin
Их (ih) onların
Örnekler:
мой стoл (Moy stol) Benim masam
моя книга (Maya kniga) Benim kitabım
наш дом (Naş dom) Bizim evimiz.
ваша кoмнaтa (Vaşa komnata) Sizin odanız.
ваш стол (Vaş stol) Sizin masanız
ваше письмо (Vaşe pismo) Sizin mektubunuz.
мой журнал. Benim dergim
Твой журнал. Senin dergin
его журнал. Onun dergisi
её журнал. Onun dergisi
наш журнал. Bizim dergimiz
ваш журнал. Sizin derginiz
их журнал Onların dergisi
моя газета. Benim gazetem
Твоя газета. Senin gazeten
его газета. Onun gazetesi
eё газета. Onun gazetesi
наша газета. Bizim gazetemiz
ваша газета. Sizin gazeteniz
их газета Onların gazetesi
моё письмо.. Benim mektubum
Твоё письмо.. senin mektubun
eго письмо.. Onun mektubu
её письмо.. Onun mektubu
нашe письмо..Bizim mektubumuz
ваше письмо Sizin mektubunuz
их письмо Onların mektubu
мои друзья Benim arkadaşlarım
Твои друзья. Senin arkadaşların
eго друзья Onun arkadaşları
eё друзья. Onun arkadaşları
Наши друзья. Bizim arkadaşlarımız
Ваши друзья. Sizin arkadaşlarınız
Их друзья. Onların arkadaşları
Aitlik eki (ismin -in hali) sorusu olan (Чей,Чья,Чьё,Чьи - kimin?) sorusu da kelimelerin cinslerine gore söylenir.
Eril cins, dişil cins,nötr cins ve çoğul durumuna göre şekil alır. Şimdi birlikte aşağıdaki örnekleri inceleyelim.
Чей этот брат?
Bu kimin erkek kardeşidir?
Чей этот карандаш?
Bu kimin kurşun kalemidir?
Чья эта комната?
Bu kimin odasıdır?
Чья эта тетрадь?
Bu kimin defteridir?
Чья эта сестра?
Bu kimin kızkardeşidir?
Чьё это пальто?
Bu kimin paltosudur
Чьё это дело?
Bu kimin işidir?
Чьё это радио?
Bu kimin radyosudur?
Чьи эти вещи?
Bunlar kimin eşyalarıdır?
Чьи Эти товарищи?
Bunlar kimin arkadaşlarıdır?
Чей этот журнал? Это мой журнал.
Чья эта газета? Это моя газета
Чьё это письмо? Это моё письмо
Чьи эти столы? Это мои столы.
Hal eklerine göre zamirler şu şekildedir:
Именительный падеж
Yalın Hal
Я [ ya] Ben
ТЫ [tıy] Sen
ОН (on) o (erkek için)
ОНА [ana] o (bayan için)
МЫ [mıy] Biz
ВЫ [vıy] Siz
ОНИ [ani] Onlar
Родительный падеж
İsmin –in Hali zamirleri
МЕНЯ [menya]
ТЕБЯ [tebya]
ЕГО (yevo)
ЕЕ [yeyo]
НАС [nas]
ВАС [vas]
ИХ [ih]
Винительный падеж
Belitme Hali
МЕНЯ [menya] Beni
ТЕБЯ [tebya] Seni
ЕГО (yevo) Onu (erkek için)
ЕЕ [yeyo] Onu (bayan için)
НАС [nas] Bizi
ВАС [vas] Sizi
ИХ [ih] Onları
Дательный падеж
Yönelme hali
МНЕ [mne] Bana
ТЕБЕ [tebye] Sana
ЕМУ (yemu) Ona (erkek için)
ЕЙ [yey] Ona (bayan için)
НАМ nam] Bize
ВАМ [vam] Size
ИМ [im] Onlara
Творительный падеж
Vasıta Hali
COМНОЙ [samnoy] Benimle
C ТОБОЙ [staboy] Seninle
C НИМ (snim) Onunla (erkek için)
C НЕЙ [sney] Onunla (bayan için)
C НАМИ [snami] Bizimle
C ВАМИ [svami] Sizinle
C НИМИ [snimi] Onlarla
Предложный падеж
Bulunma halinde kullanılan
(Kimin hakkında sorusu zamirleri)
ОБО МНЕ [abamne] Benim hakkımda
О ТЕБЕ [a tebye] Senin hakkında
О НЕM (a nyom) Onun hakkında (erkek için)
О НЕЙ (a ney) Onun hakkında (bayan için)
О НАС [a nas] Bizim hakkımızda
О ВАС [a vas] Sizin hakkınızda
О НИХ [a nih] Onların hakkında
⦁ KONU
ÇOĞUL HALLER
A-) Sonu sessiz harf ile biten kelimeler çoğul yapılırken sonuna "bl" harfi eklenir.
шторы (ştorıy ) perdeler
Столы (stolıy) masalar
B-) Sonu "K", " ч", "г", "×", "ш". "Щ", "ж" ile biten kelimeler çoğul yapılırken " и" harfi eklenir.
Малчики (malçiki) çocuklar
Мячи (miyaçi) futbol topları
Орехи (arehi) cevizler
Плащи (plaşi) yağmurluklar
Ножи (noji) bıçaklar
C-) Sonu "A" ile biten kelimelere "и" eklenir ve "A" harfi kaldırılıp yerine "и" harfi konulur.
Книга - книги (kniga-knigi) kitaplar
Рубашка - рубашки (rubaşka-rubaşki) gömlekler
Девушка - девушки (devuşka-devuşki) kızlar
D-) Sonu "b" ile biten kelimeler çoğul yapılırken "b" harfi kaldırılır yerine "и" harfi eklenir.
Рубль - рубли (ruble-rubli) rubleler (Rus parası)
День - дни (den- dni) günler
E-) Sonu "O" ile biten kelimeleri çoğul yaparken "O" harfi yerine "A" harfi eklenir.
Окно - окна (akno-akna) pencereler
Место - места (mesto-mesta) yerler
F-) Bazı kelimelerin sonuna "я" harfi eklenerek çoğul yapılır.
Лист - листья (list-listya) yapraklar
Брат - братья (brat-bratya) erkek kardeşler
Друг – Друзья ( drug – druz’ya) arkadaşlar
G-) Sonu "E" harfi ile biten kelimeler çoğul yapılırken "E" harfi "я" harfi ile değiştirilir.
Море - моря (more-morya) denizler
Здание - здания (zdaniye-zdaniya) binalar
H-) Sonu "A" ile biten bazı kelimeler çoğul yapılırken "bl" harfi eklenir.
Сестра - сестры (sestra-sestriy) kız kardeşler
Газета - газеты (gazeta-gazetıy) gazeteler
I-) Rusça da kuru bakliyat ve kilo ile satilan varlıklar, sebzeler ve buna benzer nesneler coğul gurubuna girmezler. Bunların çoğulları yoktur. Her zaman tekil olarak düşünülür.
Сыр (sır) peynir
Мясо (myaso) et
Рис (ris) pirinç
⦁ KONU
SAYILAR (Числительныe)
1 Один (adin)
2 Два (dva)
3 Три (tri)
4 Четыре (çetırı)
5 Пять (pyat)
6 Шесть (şest)
7 Семь (sem’)
8 Восемь (vosim’)
9 Девять (devyat’)
10 Десять (desyat’)
11 Одинадцать (adinatsat’)
12 Дванадцать (dvanadsat’)
13 Тринадцать (trinadsat’)
Yirmiye kadar rakamın sonuna (-надцать) eklenir.
20 Двадцать (dvadsat’)
30 Тридцать (tridsat’)
40 Сорок (sorak’)
50 Пятьдесять (piyatdisyat’)
60 Шестдесять (şestdisyat’)
70 Семьдесять (semdisyat’)
80 Восемьдесять (vosimdisyat’)
90 Девяносто (dıvyanasto)
100 Сто (sto)
200 Двести (divesti)
300 Триста (trista)
400 Четыреста (çetiresta)
500 Пятсот (piyatsot)
600 Шестьсот (şestsot)
700 Семьсот (sem’sot)
800 Восемьсот (vosem’sot)
900 Двятсот (devyatsot )
1000 Тысяча (tısiça)
⦁ KONU
GÜNLER
Понедельник (panidelnik) pazartesi
Вторник (vtornik ) salı
Среда (sreda) çarşamba
Четверг (çetverg) perşembe
Пятница (piyatnitsa) cuma
Суббота (subbota) cumartesi
Воскресенье (voskresenye) pazar
Вчера (vçera) dün
Сегодня (sevodniya) bugün
Завтра (zavtra) yarın
после завтра(posle zavtra) yarından sonra
позавчера (paza vçera) evvelki gün
9.KONU
AYLAR VE MEVSİMLER
Январь (yanvar’) ocak
Февраль (fevral’) şubat
Март (mart) mart
Апрель ( aprel’ ) nisan
Май (may) mayıs
Июнь ( iyun’) haziran
Июлb (iyul’) temmuz
Август ( avgust ) ağustos
Сентябрь (sentyabır’) eylül
Октябрь (aktyabır’) ekim
Ноябрь (nayabır’) kasım
Декабрь (dekabır’) aralık
MEVSİMLER
Весна (vesna) ilkbahar
Лето (leta) yaz
Осень (osen') sonbahar
Зима (zima) kış
Küçük bir diyalog
Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Какие месяцы в году есть по русскому календарю?
Мехмет: Сентябрь, октябрь, ноябрь.
Это осенние месяцы.
Мехмет: Декабрь, январь, февраль.
Это зимние месяцы.
Мехмет: Март, апрель, май.
Это весенние месяцы.
Мехмет: Июнь, июль, август.
Это летние месяцы.
10. KONU
SIFATLAR
Sıfatlar isimlerin önüne gelerek onları çeşitli şekillerde niteleyen kelimelerdi. Sıfatlar isme ney ve nasıl gibi nitelik belirtirler. Rusça da sıfatlar kendisinden sonra ki kelimeye göre şekil alırlar.
Erkek Dişi Nötr Çoğu
- ый - ая -ое -ые
Ч
Ж
К -ий - ая -ee - ие
Г
Х
Ш, щ
Karışık -ой - ая -ое - ие
хороший, -ая, -ее, -ие iyi
хорошо
плохой, -ая, -ое, -йе kötü
плохо
красивый, -ая, -ое, -ые güzel
красиво
интересный, -ая, -ое, -ые ilginç
интересно
дешёвый, -ая, -ое, -ые ucuz
дёшево
важный, -ая, -ое, -ые önemli
важно
правильный, -ая, -ое, -ые doğru
правильно
трудный, -ая, -ое, -ые zor
трудно
чистый, -ая, -ое, -ые temiz
чисто
тёплый, -ая, -ое, -ые ılık
тепло
жаркий, -ая, -ое, -ие sıcak
жарко
маленький -ая, -ое, -ие küçük
мало
другой, -ая, -oe, -ие diğer, başka
медленный, ая, -ое, -ые yavaş
медленно
большой -ая, -ое, -ие büyük
многий, -ая, -ое, -ие fazla,çok,
много
который, -ая, -oe, -ые kaç, kaçıncı, hangisi?
Северный ая, -ое, -ые Kuzey
южный ая, -ое, -ые Güney
восточный ая, -ое, -ые Doğu
западный ая, -ое, -ые Batı
северо-восточный ая, -ое, -ые Kuzey-doğu
северо-западный ая, -ое, -ые Kuzey-batı
юго-западный ая, -ое, -ые Güney-batı
юго-восточный ая, -ое, -ые Güney-doğu
RENKLER ( цвета)
Оснoвные цвета Ana renkler
Белый (оя, ое, ые) belıy (oya, oye, ıye) beyaz
Чёрный (ая, ое, ые) çornıy (aya, oye, ıye) siyah, kara
Синий (ая, eе, ие) siniy (aya, eye, iye) mavi, koyu mavi
Гoлубой (ая, ое, ые) galuboy (aya, oye, ıye) açık mavi
Тёмно-синий (aя, eе, е) tyomna-siniy (aya, eye, iye) lacivert
Красный (ая, ое, ые) krasniy (aya, oye, ıye) kırmızı, kızıl
Жeлтый (ая,ое,ые) joltıy (aya, oye, ıye) sarı
Зелёный (ая, ое, ые) zelyonıy (aya, oye, ıye) yeşil
Розавый (ая, ое, ые) rozavıy (aya, oye, ıye) pembe
Серый (ая, ое, ые) serıy (aya, oye, ıye) gri
Фиолетовый (ая, ое, ые) fiyaletavıy (aya, oye, ıye) mor
Орaнжевый (ая, ое, ые) oranjevıy (aya, oye, ıye) turuncu
⦁ KONU
ZARFLAR
Zarflar fiillerin önünde kullanılan ve fiilleri durum yönünden niteleyen kelimelerdir.
İsmin önünde bulunan ve ismin durumunu belirten ve ismi niteleyen sözcüklere sıfat denir.
Fiilleri niteleyen sözcüklere ise zarf denir.
Rusçada zarflar (-o) ile biter.
Zarf olan kelimeyi bulmak için fiile şu soru sorulur : КАК? - NASIL?
Кaк Он пишет?
Он правильно пишет.
Кaк oна говорит по-русски?
Она плохо говорит по-русски.
Кaк oн знает диалог?
Он хорошо знает диалог.
Как Сергей слышал Ивана? -Плохо.
Sergey İvan'ı nasıl duyuyordu? Kötü.
хорошо.
важно.
интересно.
чисто.
Холодно
Жарко
тепло.
Лeтом мне жарко.
Зимой ему холодно.
Это интересно.
Это было интересно.
⦁ KONU
Rusçada Hal Ekleri
1.Yalın Hal
2.Aitlik eki (Iyelik hali)
3.Yönelme Hali
4. Belirtme Hali
5. Araç Hali
6. Bulunma Hali (Kimin Hakkında ve Neyin hakkında? ve Nerede?)
Rusça olarak şöyledir:
1.именительный падеж
2.родительный падеж
3.дательный падеж
4.винительный падеж
5.тварительный падеж
6.предложный падеж
I. İSMİN YALIN HAL
Yalın haldeki isimler : canlı varlıklar için/ Кто? Kim?)
cansız varlıklar için de / Что? (Ne?) sorularına cevap verirler.
Иван гуляет. İvan geziyor. Кто гуляет? - Иван. Kim geziyor?
Книга лежит на столе. Kitap masanın üzerinde duruyor.
Что лежит на столе? - Книга. Masanın üzerinde ne duruyor? - Kitap.
2-AİTLİK EKİ-İYELİK HALİ - İSMİN -İN HALİ
Rusçada en çok kullanılan ve en çok işlevi olan haldir. Bu yüzden ismin -İN halini çok iyi ve dikkatli öğrenmeniz gerekir. Biz fazla ayrıntılara girmeden bu halin hangi durumlarda kullanıldığını ve hangi sorulara cevap verdiğini göreceğiz.
Чей? - Kimin?
Чья? - Kimin? (dişi cins),
Чьё? - Kimin? (nötr cins),
Чьи? - Kimlerin? (çoğul)
Bu halde şu sorular da yer alır ;
(Откуда?),(Nereden?),
( Откого?),(Kimden?),
(изчегo?, oтчегo?) (neden?)
( у кого?) (Kimde/kimin?)
Rusçada ismin -İN halini eril cins (sessiz harfle biten isimlerde) -студент - a eki karşılar студента
(sessiz harfe -a ilave edilir).
Eril cins - ь harfi ile biten isimlerde - учитель - я eki karşılar учителя
(-ь kaldırılır, yerine -я getirilir).
Yine eril cins - й harfi ile biten isimlerde - герой - я eki karşılar героя.
(-Й kaldırılır, yerine -я getirilir)
Машина учителя.
Öğretmenin arabası.
Книга студента.
Üniversite öğrencisinin kitabı.
Пальто героя.
Kahramanın paltosu.
Анна сестра Ивана
Anna Ivan'ın kızkardeşi
Велосипет Антона
Anton'un bisikleti
İN halinide dişi cins - a harfi ile biten dişi cins isimlerde - Mapинa - ы eki karşılar - Mapины
(-a kaldırılır, yerine -ы getirilir).
Dişi cins - я harfi ile biten isimlerde - Mapия - и eki karşılar -Mapии (-я kaldırılır, yerine -и getirilir).
Гнездо птицы.
Kuşun yuvası.
Эта сумка марины
Bu Marina'nın çantası
Отец Mapии
Mariya’nın babası
Платье Тани
Tanya'nın abiyesi
Эта книга Кати
Bu Katya'nın kitabı
İN halinde nötr cins - o harfi ile biten isimlerde - окно (-a) eki karşılar - окна. Nötr cins
-e harfi ile biten isimlerde - море - я eki karşılar - моря (-e kaldırılır, yerine -я getirilir).
Стекло окна.
Pencerenin camı.
Воздух моря.
Denizin havası.
Сестра Мехмеда врач (доктор).
Mehmet’in kız kardeşi doktor.
Чья сестра врач?
- Мехмеда.
Kimin kız kardeşi doktor?
- Mehmet'in
Автомобиль учителя.
Öğretmenin otomobili.
Чей это автомобиль?
Bu kimin otomobili?
Это автомобиль учителя.
Bu öğretmenin otomobili.
Книга студента.
Üniversite öğrencisinin kitabı.
Чья эта книга?
Bu kimin kitabı?
Эта книга студента.
Bu üniversite öğrencisinin kitabı.
Пальто героя.
Kahramanın paltosu
Чьё это пальто?
Bu kimin paltosu ?
Это пальто Aндрeя.
Bu Andrey'in paltosu.
Sahip olmak; "benim var", "senin var" vb. Rusça'da genellikle "...'in mülkiyetinde" anlamındaki у edatınca ifade edilir. (-in) durumunda kullanılır. Sahip olunan nesne doğal olarak yalın durumdadır.
у меня дом bir evim var (mülkiyetimde bir ev var, bir eve sahibim]
Bir nesneye sahip olmak durumunda есть kullnılır
у меня (у меня есть) sahibim (benim ... var)
у тебя(у тебя есть) sahipsin
у него(у него есть) sahip (er.)
у неё(у неё есть) sahip (diş.)
у нас(у нас есть) sahibiz
у вас(у вас есть) sahipsiniz
у них (у них есть) sahipler
у меня болит голова
Başım ağrıyor
У вас есть книгa об Англии?
İngiltere hakkında kitabınız var mı?
У вас есть словарь?
Sözlüğünüz var mı?
Да,у меня есть словарь
Evet,benim sozlüğüm var.
У тебя есть дети?
Çocukların var mı?
Нет,у меня нет детей
Hayır, benim çocuklarım yok.
у моего друга есть хорощий словарь
Benim arkadaşımın iyi bir sözlügü var.
У нашего города есть большой театр
Bizim şehrimizde büyük bir tiyatro var.
Benim ... yok vb. derken нет sözcüğü daima (-in) durumu eki alır. нет sözcüğü "yok’’
у меня нет вопросa " sorum yok
у меня есть вопрос sorum var
у меня нет вопросa sorum yok (ek kullanıldı)
у меня нет дениг Param yok.
У меня есть денги Param var.
У моего друга есть квартира
Arkadaşımın dairesi var.
А у меня нет квартиры
Benim ise dairem yok.
У кого есть учебник Турецкого языка?
Kimin Türkçe ders kitabı var.?
у моего друга Benim erkek arkadaşımda
у моей подруги Benim kız arkadaşımda
Nereden sorusu da -in hali ekleriyle kullanılır. Bu halin içinde yer aldığı için
Kimin?Neyin?sorusundaki kelime sonu eklerini kullanırız.
Bu sorunun üç eki vardır : от, из, с - (-dan,-den,-tan,-ten)
откуда? Nereden?
из аудитории sınıftan
из библиотеки kütüphaneden
из больницы hastaneden
из города şehirden
из гостиницы otelden
из деревни köyden
из института enstitüden
из класса sınıftan
из клуба klüpten
из магазина mağazadan
из поликлиники poliklinikten
из страны ülkeden
из университета üniversiteden
из школы okuldan
с завода fabrikadan
с вокзала terminalden
с почты postaneden
örnekler:
Мы идем из школы
Okuldan geliyoruz.
Дети выходят из школы
Çocuklar okuldan çıkıyorlar.
Мы идем с завода
Fabrika'dan geliyoruz.
Откуда вы приехали?
Nereden geldiniz?
я приехал из России
Ben Rusya'dan geldim.
ученик берёт книгу состола
öğrenci masadan kitabı alıyor
İsmin –in halinde kullanılan ekler:
от : (-dan/-den)
до : (kadar)
из : (-dan/den)
для : (için)
Без : (sız,siz,suz,süz)
кроме : (den başka, dışında)
около :( yanında,civarında)
С : (-dan/den)
У : ( -da/de, yanında)
ВМЕСТО : yerine, ...nın yerine
Я изучил этот диалог вместо того.
Ben onun yerine bu diyaloğu öğrendim.
Дочь пойдёт в магазин вместо матери.
Kız çocuğu annesi yerine mağazaya gidecek.
Двое из них приехали к нам вместо четверых.
Dördü yerine onların ikisi geldi bize.
ИЗ-ЗА : -in arkasından; yüzünden
Мальчик вышел из-за большого дерева.
Çocuk büyük ağacın arkasından çıktı.
Я опоздал на урок из-за неё.
Onun yüzünden derse geç kaldım.
Она умерла из-за туберкулёза.
O veremden öldü.
Он сделал много ошибок из-за друга.
O arkadaşı yüzünden çok hata yaptı.
ИЗ-ПОД : -in altından
Она вытащила чемодан из-под дивана.
О bavulu divanın altından çıkardı.
Учитель взял свой портфель из-под стола.
Öğretmen kendi çantasını masanın altından aldı.
OT ... ДО ... :... -den ... -e kadar (mesafe olarak)
От университета до дома пять километров.
Üniversiteden eve kadar 5 km'dir.
От парка до станции совсем близко.
Parktan istasyona kadar çok yakın.
От деревни до города очень далеко.
Köyden şehre çok uzak.
С ... ДО ... : ... -den ... -e kadar (zaman olarak)
Мы работали на фабрике с утра до вечера.
Sabahtan akşama kadar fabrikada çalışıyorduk.
Пилоты были здесь с пятницы до воскресенья.
Pilotlar cuma ile pazar günleri arasında buradaydılar.
У : yanında, yakınında
Моя машина стояла у магазина.
Arabam mağazanın yanında duruyordu.
После обеда я был у врача
Öğleden sonra doktorda idim.
КРОМЕ : ...-den başka
Все были готовы, кроме директора
Müdürden başka herkes hazırdı.
3 – İSİMİN -E HALİ-YÖNELME HALİ
İsmin -E hali - canlı varlıklar için Кому? - Kime? cansız varlıklar için de Чему? Neye?
Sorularına K Кому? (Kime doğru ) K Чему? ( neye doğru)yanıt verir. İsmin -E halinde eril cins sessiz harfle biten isimlerde - студент - у eki karşılar студенту(sessiz harfe -y ilave edilir).
Eril cins - ь ile biten isimlerde - учйтель_ -ю eki karşılar - учителю (-ь kaldırılır, yerine -ю eki getirilir)
Eril cins - й ile biten isimlerde - герой - ю eki karşılar - герою (-Й kaldırılır, yerine -ю getirilir).
Я посылаю книгу другу.
Kitabı arkadaşa gönderiyorum.
Он говорит студенту.
O öğrenciye konuşuyor
Он даёт карандаш герою
O kahramana kalem veriyor.
Я пишу письмо учителю.
Ben öğretmene mektup yazıyorum.
Учитель даёт ученику тетрадь.
öğretmen defteri öğrenciye veriyor.
Иван подарил Олегу книги.
İvan kitapları Oleg'e hediye etti.
Кому ты дал деньги? - Мехмеду.
Sen kime para verdin? - Mehmet'e
Я дал деньги Мехмеду.
Ben Mehmet'e para verdim
İsmin -E halini dişi cins - a ve я ile biten isimlerde - девочка - e, eki karşılar
девочке, Kaтя, Kaти (-a veya -я kaldırılır, yerine (-e ve и-) getirilir).
Я говорю девочке:
Ben küçük kıza diyorum:
Она показывает каpтинки Mapии.
О, resimleri Mariya’ya gösteriyor.
Я помогаю Вере.
Ben Vera'ya yardım ediyorum.
Кому она дала книги? – Верe
О kitapları kime verdi? – .Vera’ya
я посылаю маме денги
Anne(m)e para yolluyorum.
никому не скажи этого
Bunu kimseye söyleme
ты доверяешь мне?
Bana güveniyor musun?
я объясняю подруге тему
Konuyu kız arkadaşıma açıklıyorum
İsmin -E halini nötr cins - o ile biten isimlerde - окно -у eki karşılar - окну
(-o kaldırılır, yerine -y getirilir).
Nötr cins - e ile biten isimlerde - море -ю eki karşılar -морю (-e kaldırılır, yerine -ю getirilir).
Чему ты обрадовался? - Морю.
Sen neye sevindin? -Denize
Я обрадовался морю.
Ben denize sevindim,
Чему он обрадовался? -Стамбулу.
O neye sevindi? - İstanbul'a,
Он обрадовался Стамбулу.
O İstanbul'a sevindi.
İsmin -E hali (к) ve (пo) edatları kullanılmaktadır.
(к) edatı -E Hali'nde isimlerle kullanılır. Bir şahsa, bir yere veya bir nesneye
YAKLAŞMA bildirilirken kullanılır.
Куда он идёт?
О nereye gidiyor?
Он идёт к врачу.
О doktora gidiyor.
К кому вы идёте?
Siz kime gidiyorsunuz?
Я иду к директору,
Ben müdüre gidiyorum.
Самолёт летит к морю.
Uçak denize doğru uçuyor,
Они подъезжали к станции.
İstasyona yaklaşıyorlardı.
Как пройти к гостинице "Россия"?
Rusya oteline nasıl gidilir?
По радио передавали прогноз погоды.
Radyoda hava durumunu verdiler.
İsmin -E halinde kullanılan fiiller:
помогать yardım etmek
дарить hediye vermek
отвечать cevap vermek
передавать iletmek, göndermek
звонить telefon etmek
давать vermek
посылать göndermek
читать okumak
писать yazmak
показывать göstermek
обьяснять açıklamak
örnek cümleler:
Ученик отвечает учителю.
Öğrenci öğretmene cevap veriyor.
Я даю словарь студентке.
Ben sözlüğü bayan öğrenciye veriyorum.
Я посылаю книгу другу.
Kitabı arkadaşa gönderiyorum.
Я звоню жене.
Ben eşime telefon ediyorum.
Она помогает отцу.
O babasına yardım ediyor.
Они помогают друг другу.
Onlar birbirlerine yardım ediyorlar.
КОМУ? - KİME?
Мне bana
Тебе sana
ему (Erkek cins) ona
ей (Dişi cins) ona
ему (Nötr cins) ona
нам bize
вам size
им onlara
Hoşlanmak fiili yönelme halinde kullanılır ve yönelme halinin eklerini alır.
Нравиться
Я нравлюсь
Ты нравишься
Он нравится
Она нравится
Мы нравимся
Вы нравитесь
Они нравятся
Bu fiil diğer fiilerden farklıdır.
Мне
Тебе
Ему
Ей
Нам
Вам
Им
Zamirlerinden sonra fiil kullanılır.isimlere de yönelme halinin ekleri eklenir.
Örnek cümleler:
Мне нравится турция
Ben Turkiye'den hoslanıyorum.
Вам нравится Турция?
Siz Türkiye'yi beğeniyor musunuz?
Моему другу нравится этот город.
Benim arkadaşım bu şehri beğeniyor.
Тебе нравится наш город?
Bizim sehrimizi beğeniyor musun?
Мне нравится читать книгу.
Ben kitap okumaktan hoşlanıyorum.
Вашему другу нравится читать книгу?
Arkadaşınız kitap okumaktan hoşlanıyor mu?
Вашей подруге нравится читать книгу?
Sizin kız arkadaşınız kitap okumaktan hoşlanıyor mu?
Олегу нравится заниматься спортом.
Aleg spor yapmaktan hoşlanıyor.
Анне нравится заниматься спортом.
Anna spor yapmaktan hoşlanıyor.
Я часто хожу пешком потому что мне нравится ходить пешком.
Ben sık sık yürüyüş yaparım çünkü yürüyüş yapmaktan hoşlanırım.
Каждое утро дедушка гуляет в парке потому что ему нравится гулять в парке.
Her sabah dedem parkta gezinti yapar çünkü o gezinti yapmaktan hoşlanır.
Тебе нравится плавать в бассейне?
Havuzda yüzmekten hosşanıyor musun?
Gereklilik kipi:
Bu kipte kullanılan lazım ve gerek kelimeleri de yönelme halinde kullanılır.
Мне
Тебе
Ему
Ей
Нам
Вам
Им
Zamirlerinden sonra gerek ve lazim anlamındaki надо veya (нужен,нужна,нужно,нужны) kelimeleri kullanılır.
Örnekler:
Мне надо идти домой
Eve gitmem gerek.
Вам надо заниматься спортом.
Sizin spor yapmanız lazım.
Каждый день вам нужно читать книгу.
Sizin her gün kitap okumanız gerekir.
Моему другу надо идти домой.
Arkadaşımın eve gitmesi lazım.
Моей подруге надо идти домой.
Benim kız arkadaşımın eve gitmesi lazım.
Андрею надо повторить этот диалог.
Andrey'in bu diyoloğu tekrar etmesi lazım.
Анне надо повторить этот диалог.
Anna'nın bu diyoloğu tekrar etmesi gerekiyor.
Gelecek zaman veya geçmiş zaman yaparken de (надо было),(надо будет) (нужно было),(нужно будет)kelimelerini kullanırız.
Örnekler:
Тебе надо было позвонить домой.
Senin eve telefon etmen lazımdı.
Тебе надо будет позвонить домой.
Senin eve telefon etmen gerekecek.
Мне надо было прочитать эту книгу.
Benim bu kitabı okumam gerekiyordu.
Мне надо будет прочитать эту книгу.
Benim bu kitabı okumam gerekecek.
Вам надо пойти в поликлинику.
Sizin polikliniğe gitmeniz lazım.
Вам надо было пойти в поликлинику.
Sizin polikliniğe gitmeniz lazımdı.
Вам надо будет в поликлинику.
Sizin polikliniğe gitmeniz gerekecek.
Yaş söyleme:
Yaş durumunu belirtirken de yönelme halinin eklerini kullanırız.
1 год
2,3,4 года
5.... лет
Örnek cümleler:
Сколько вам лет?
Yaşınız kaç?
Сколько тебе лет?
Kaç yaşındasın?
Мне 20 лет.
20 yaşındayım?
Мне 21 год
21 yaşındayım.
Мне 22 года
22 yaşındayım.
Моему отцу 45 лет.
Benim babam 45 yaşında.
Моей маме 45 лет
Benim annem 45 yaşında.
Görüldüğü gibi Türkçeden biraz farklı,bizim burada yönelme halinde kullanıldığını bilmemiz gerekli.Bu halin eklerini kullanacağız.
Сколько лет вашему отцу?
Babanız kaç yaşında?
Моему отцу....
Сколько лет вашей маме?
Моей маме ....
Diğer örnekler:
Моей подруге 21 год
Benim kız arkadaşım 21 yaşında.
Моей бабушке 64 года
Benim ninem 64 yaşında.
Нашему учителю 34 года
Bizim öğretmenimiz 34 yaşında.
Старшему брату 30 лет.
Benim ağabeyim 30 yaşında.
Старшей сестре 30 лет
Ablam 30 yaşında.
Сколько лет Олегу?
Aleg kaç yaşında?
Олегу 22 года.
Aleg 22 yaşında.
Сколько лет Анне?
Anna kaç yaşında.
Анне 18 лет
Anna 18 yaşında.
Сейчас мне 38 лет четыре года назад мне было 34 года через два года мне будет 40 лет
Şimdi 38 yaşındayım,dört yıl önce 34 yaşındaydım,iki yıl sonra 40 yaşında olacağım.
Önceki yaşımızı söylerken (было)sonraki yaşımızı söylerken(будет) kullanırız.
Сколько вам было лет,когда вы закончили институт?
Enstitüyü bitirdiğinizde kaç yaşındaydınız?
Когда я закончил институт мне было 25 лет.
En enstitüyü bitirdiğimde 25 yaşındaydım.
Сколько вам будет лет,когда вы окончите университет?
Üniversiteyi bitirdiğinizde kaç yaşında olacaksınız?
Когда я закончу университет мне будет 25 лет.
Üniversiteyi bitirdiğimde 25 yaşında olacağım.
4 - BELİRTME HALİ - İSİMLERİN -İ HALİ
İsmin -İ hali cümlede nesne görevi yapan sözcüğü anlatmaktadır.
Türkçede olduğu gibi kişi(ler) için - кого? (kimi?)cansız varlıklar için de -что?
( neyi?) sorularına yanıt verir.
Ayrıca куда( Nereye?) sorusu da bu halde ele alınır.
Кого ты увидeл?
sen kimi gördün?
Я увидeл Ивана.
Ben İvan'ı gördüm.
Он читает газету.
O gazeteyi okuyor
Что он читает?
O neyi okuyor?
Rusçada ismin -İ halindeki canlı (kişi veya hayvan) ve cansız (eşya veya soyut kavram) varlıklar arasında çekim farkı vardır.
Eril cins canlı varlıklar, ismin -İN halindeki eril cins isimlerin çekim eklerini alırlar.
Eril cins ve nötr cins cansız varlıklar ise ismin YALIN halinin aynısıdır.
Şimdi bu söylediklerimizi örneklerle görelim.
Я встретил Ивана, (кого?)
Ben İvan'ı rastladım(karşılaştım tesadüfen) (Kimi? Er. cins canlı varlık)
Мы увидели брата, (кого?)
Biz kardeşi gördük. (Kimi? Er. cins canlı varlık)
Он увидел город, (что?)
O şehri gördü /görmüş/. (Neyi? Er. c.cansız varlık)
Дети увидели море, (что?)
Çocuklar denizi gördüler.(Neyi? N.c.cansız varlık)
Мы читаем журнал.
Biz dergi(yi) okuyoruz
Я открываю окно.
O pencereyi açıyor
Они закрывают магазин.
Onlar mağazayı kapatıyorlar.
İsmin -İ halini dişi cins -a ile biten isimlerde (-a) (-u) dönüşür сестра -у eki karşılar
сестру (-a kaldırılır, yerine -y getirilir).
Она закрывает книгу
O kitabı kapatıyor
Она читает газету.
O gazete(yi) okuyor
Я люблю Турцию.
Ben Türkiye’yi seviyorum
Кого вы слушаете сейчас?
Şimdi kimi dinliyorsunuz?
Я слушаю учительницу.
Öğretmeni dinliyorum
Кого вы видите?
Siz kimi görüyorsunuz?
Я вижу Анну
Anna'yı görüyorum.
Кого ждут рабочие?
işçiler kimi bekliyor?
Они ждут секратарьшу.
Onlar bayan sekreteri bekliyorlar.
Кого он ждёт здесь?
O burada kimi bekliyor?
Он ждёт профессора и Ивана.
Profesörü ve Ivan'ı bekliyor.
Я люблю эту девушку
Ben bu kızı seviyorum.
я жду маму Annemi bekliyorum
Я жду брата Kardeşimi bekliyorum.
Я встречаю в аеропорту директора
Ben havaalında müdürü karşılıyorum
мы приглашаем вас в гости
Sizi misafirlige davet ediyoruz.
Мама одевает ребенка
Anne çocuğu giydiriyor.
Кого вы ждёте? я жду брата
Кого вы ждёте? я жду сестру
Kimi bekliyorsun? -Erkek kardeşimi
Kimi bekliyorsun? - Kız kardeşimi
Kimi sorusunda kullanılan zamirler:
Меня Beni
тебя Seni
его Onu (erkek için)
её Onu ( bayan için)
нас Bizi
вас Sizi
их Onları
Edatlarla birlikte kullanıldığı zaman, daha değişik sorulara cevap verir.
Куда? - Nereye? İsmin -i halinin eki kullanılır. Bu soruda da (nerede?) sorusunda olduğu gibi kelimenin başında ''В'' ve ''HA'' edatları kullanılır, ancak kelimenin sonuna -i halinin ekleri getirilir. Bu yüzden ismin –i halinde ele alınmaktadır.
куда?- Nereye?
Я eду в деревню
Ben köye gidiyorum.
Он идёт на почту.
О postaneye gidiyor.
Мне надо идти в школу.
Okula gitmem gerekiyor
я иду в магазин.
Ben dükkana gidiyorum
Куда посылают нас?
Bizi nereye gönderiyorlar?
В институт. Enstitüye
Я иду в магазин
Ben mağazaya gidiyorum.
куда ты идёшь?
Sen nereye gidiyorsun?
Куда она пришла?
O nereye geldi?
Она пришла на работу.
О işe geldi.
Куда учитель входит?
Öğretmen nereye giriyor?
Он входит в клаcc
О sınıfa giriyor.
5 - İSMİN İLE HALİ-ARAÇ HALİ
İsmin İLE hali Rusçada daha çok ( с )edatı ile birlikte kullanılır.
İsmin önüne( с) edatı, sonuna ise İLE anlamına gelen -ом, -ем veya -ой, -ей ekleri getirilir, ya da hiçbir edat almadan sadece İLE ekiyle yapılır.
Cümle içinde görevi Türkçede ne ise, Rusçada da aynıdır. Yani bir eylemin gerçekleştiği vasıta, araç, tarz ya da etkeni açıklamak için kullanılır. Eylemin ne ile yapıldığını anlatır.
İsmin İLE halini eril cins sessiz harfle biten isimlerde - стол - ом eki karşılar -столом (sessiz harfe -ом eki ilâve edilir
она идёт в бар с мехмедом.
O bara Mehmet ilе (Mehmet'le) gidiyor
С кем она идёт в бар?
O kimle bara gidiyor?
Вчера я работал с братом.
Dün ben erkek kardeşimle çalışıyordum.
С кем я работал вчера?
Ben dün kimle çalışıyordum?
Я пью чай с лимоном.
Ben limon ile (limonla) çay içerim.
С чем я пью чай?
Ben ne ile çay içerim (içiyorum)?
Ты пишешь карандашом.
Sen kurşun kalemle yazıyorsun.
Чем ты пишешь?
Sen ne ile yazıyorsun?
Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi ismin -İLE hali canlı varlıklar için с кем? (кем?) - (Kiminle?) cansız varlıklar için de с чем? (чем?) - (Neyle?) sorularına yanıt verir.
Eylem herhangi bir şey (şeyler) veya kişi (kişiler) ile birlikte yapılıyorsa с edatı kullanılır.
Araç olarak kullanılıyorsa с edatı kullanılmaz. Şimdi birkaç örnek daha verelim.
Студентка говорит с профессером.
Üniversite öğrencisi profesörle konuşuyor.
Он открывает дверь ключом.
O kapıyı anahtarla açıyor. (Araç olarak kullanılıyor, с yok.)
Я пишу карандашом
Ben kurşun kalemle yazıyorum. (Araç olarak kullanılıyor, с yok.)
Я иду на экзамен с карандашом.
Ben sınava kurşun kalemle gidiyorum. (Birlikte gidiyorum, с var.)
я режу хлеб ножом
Ben ekmeği bıçakla kesiyorum.
Я мою руки мылом
Ellerimi sabunla yıkıyorum.
Андрей рубит дерево топором
Andrey baltayla ağacı kesiyor.
Я режу бумагу ножницами
Ben makasla kağıdı kesiyorum.
Я рисую карандашами
Ben kurşun kalemlerle çizim yapıyorum.
İsmin -İLE halini nötr cins -o ile biten isimlerde - утро - ом eki karşılar - утром (-o kaldırılır, yerine - ом getirilir).
Nötr cins - e ile biten isimlerde - море - ем eki karşılar- морем (-e kaldırılır, yerine -ем getirilir).
Он работает утром.
O sabahleyin çalışıyor
Она идёт в магазин с ведром.
O dükkâna (mağazaya) kovayla gidiyor.
İsmin -İLE halini dişil cins -a ile biten isimlerde – Ольга - ой eki karşılar.
Ольгой (-a kaldırılır, yerine - ой getirilir.)
Dişil cins -я ile biten isimlerde Лидия - ей eki karşılar – Лидей
(-я eki kaldırılır, yerine - ей getirilir)
Мы будем пить чай с Ириной
Biz İrina ilе çay içeceğiz.
Я познакомился с Наташей.
Ben Nataşa i]e tanıştım.
İsmin -İLE halinde şu edatlar da kullanılmaktadır;
за (arkasına, arkasında)
над(üzerinde)
под (altında)
между (arasında)
перед (önünde)
Bu edatlarla birlikte kullanıldığı zaman ismin -İLE halinin Türkçe karşılığı değişebiliyor. Fakat Rusçada aynı anlamda ve aynı hal kullanılmaktadır.
Мальчик за домом.
Erkek çocuk evin arkasında
Мехмед работал над темой.
Mehmet konu üzerinde çalışıyordu.
Кошка лежит под столом.
Kedi masanın altında yatıyor.
Книга лежит между шкафом и стеной.
Kitap dolapla duvar arasında duruyor.
Он говорит перед моим домом.
O, benim evimin önünde konuşuyor
С кем он разговаривает? С учителем.
O kimknle sohbet ediyor? öğretmenle
С кем говорит инженер? С механиком.
Mühendis kiminle konuşuyor? Teknisyenle
С кем вы работаете? С другом.
Siz kiminle calışyorsunuz? arkadaşımla
С кем она встречается? С подругой.
O kiminle buluşuyor? Kız arkadaşıyla
С кем вы идёте в кино? С соседом.
Sinemaya kiminle gidiyorsunuz? Komşuyla
С чем вы пьёте кофе? С молоком.
Siz kahveyi neyle iciyorsunuz? Sütle
С чем вы любите пить чай? С лимоном.
Siz cayı neyle içmeyi seversiniz? Limanla
С кем он был в театре?
O sinemada kiminleydi?
Он был в театре с учителем
O sinemada öğretmenleydi.
С кем он разговаривает?
O kiminle sohbet ediyor?
Он разговаривает с братом.
O kardesiyle sohbet ediyor.
С кем дочь разговаривала по телефону?
Kız evlat telefonda kiminle konuşuyordu?
İsmin ile halinde kullanılan fiiller
разговаривать karşılıklı konuşmak
говорить konuşmak
работать çalışmak
заниматься ders çalışmak
встречаться buluşmak
идти / ехать gitmek
знакомиться tanışmak
видеться : görüşmek,
встречаться : buluşmak
договариваться : anlaşmak,
здороваться : selamlaşmak,
знакомиться : tanışmak,
обниматься : kucaklaşmak,
переписываться : mektuplaşmak,
прощаться : vedalaşmak
расставаться : ayrılmak,
ссориться : tartışmak,
советоваться : danışmak / görüşmek,
Kiminle sorusunda kullanılan zamirler:
Сомной Benimle
Стобой Seninle
С ним Onunla
С ней Onunla
С нами Bizimle
С вами Sizinle
С ними Onlarla
Meslek sorma ve cevap verme
Кем? Kim olarak? Ne olarak?
Кем ты хочешь быть?
Ne olmak istiyorsun?
Я хочу быть врачом.
Doktor olmak istiyorum
Кем он хочет стать?
Ne olmak istiyor?
Он хочет стать механиком.
O teknisyen olmak istiyor
Кем она работает?
O ne olarak çalışıyor?
Она работает учительницей.
O öğretmenlik yapıyor.
Раньше он работал учителем.
Daha önce o öğretmen olarak çalışıyordu.
BULUNMA HALİ -İSMİN -DE HALİ
İsmin -DE hali her zaman bir edatla birlikte kullanılır, edatsız kullanılamaz.
Rusçada mevcut olan edatlardan sadece "в" (içinde), "на" (üzerinde), " обо" (...hakkında, ... ile ilgili)" ile birlikte kullanılır.
İsmin -DE halini tüm (eril, dişi ve nötr cins) isimlerde -e eki karşılar
Стол - Наcтоле
город - в городе
окно – в окне
море - в море
страна- в стране
музей - в музее
кухня - на кухне
университет - в университете
школа - в школе
группа - в группе
магазин - в магазине
курс - на курсе
урок - на уроке
экзамен - на экзамене
улица - на улице
рынок - на рынке
стадион - на стадионе
почта - на почте
yön belirten kelimeler:
север - на севере
юг - на юге
запад - на западе
восток - на востоке
здесь,тут
там
верх - на верху
низ - в низу
слева
справа
İstisnai durumlar: -у eklenir
Шкаф - в шкафу
Лес - в лесу
Сад - в саду
Пол - на полу
Мост - на мосту
(-ия) ile biten kelimelerde (-ия) kaldırılır ve (ии ) ilave edilir.
Турция - в турции
Россия - в россии
Лекция - на лекции
В ve На edatlarıyla birlikte kullanıldığı zaman "Где?" (Nerede?) sorusunu yanıtlar.
Kullanılan fiiller:
Быть olmak
Жить yaşamak
Находиться bulunmak
Учиться okumak,öğrenim görmek
Лежать durmak(yan duran nesneler için),yatmak
Висеть asılı durmak
Сидеть oturmak
Стоять durmak(dik duran nesneler için),ayakta durmak
Заниматься meşgul olmak
Работать çalışmak
Отдыхать dinlenmek
Где вы были?
Siz neredeydiniz?
Мы были в Стамбуле на море.
Biz İstanbul'da, denizde idik.
Где его брат?
Onun (erkek) kardeşi nerede?
Его брат в библиотеке или в музее.
Onun erkek kardeşi ya kütüphanede ya da müzede.
Где твой карандаш?
Senin kurşun kalemin nerede?
Он на столе.
O masada.
Где он живёт сейчас? В Москве.
O şimdi nerede yaşıyor? Moskova'da
Что он делает там?
O orada ne yapıyor?
Учится в институте.
Enstitüde okuyor.
Это мой сосед, который работает на фабрике.
Bu benim komşum, o fabrikada çalışıyor.
О, Об, Обо (... hakkında, ... ile ilgili) edatlarıyla birlikte kullanıldığı zaman canlı varlıklar için О ком? (Kimin hakkında?), cansız varlıklar için de О чём? (Ne hakkında?) sorularına yanıt verir.
Брат - о брате
Мама - о маме
Папа - о папе
Друг - о друге
Сестра - о сестре
Андрей - обАндрее
Анна - об Анне
Пушкин -О пушкине
Антон -обАнтоне
Филм - о филме
Родина - о родине
Москва - о москве
Театр - о театре
Футбол - о футболе
Kullanılan fiiller:
о ком?о чём?
думать düşünmek
читать okumak
писать yazmak
говорить demek,konuşmak
спрашивать sormak
расказывать anlatmak
помнить hatırlamak
вспоминать anımsamak
мечтать hayal etmek
Cümleler içinde görelim:
О ком вы говорили?
Kimin hakkında konuşuyordunuz?
Мы говорили о Мехмеде.
Biz Mehmet hakkında konuşuyorduk.
О ком они писали?
Onlar kimin hakkında yazıyordular?
Они писали об учителе.
Onlar öğretmen hakkında yazıyordular.
О чём ты говорил?
Sen ne hakkında konuşuyordun?
Я говорил о спорте.
Ben spor hakkında konuşuyordum.
О ком они думали?
Onlar kimin hakkında düşünüyordular?
О ком ты читал?
Sen kim hakkında okuyordun?
Я читал об отце.
Ben baba hakkında okuyordum.
Мы рассказываем о филме
Biz film hakkında anlatıyoruz.
Мой друг пишет о москве
Arkadaşım Moskova hakkında yazıyor.
Я часто думаю о родине
Ben sık sık vatanımı düşünürüm.
Я сейчас думаю обэкзамене
Ben şimdi sınavı düşünüyorum.
о ком? sorusundaki zamirler:
oбомне Benim hakkımda
o тебе Senin hakkında
о нем Onun hakkında
о ней Onun hakkında
о нас Bizim hakkımızda
о вас Sizin hakkınızda
о них Onların hakkında
моя мама живет в другом городе, я часто думаю о ней
Benim annem başka şehirde yaşıyor,ben her zaman onu düşünürüm.
мы говорим о них Biz onlar hakkında konuşuyoruz.
о ком он спрашивал? O kimin hakkında soruyordu?
Он спрашивал о нас O bizim hakkımızda soruyordu.
я часто думаю о тебе Ben sık sık seni düşünürüm.
Hal eklerinde sıfat veya zamirlerin sok ekleri:
Eril cins ve nötr cins kelimelerin önünde kullanılan sıfat ve zamirlerin sonuna şu ek eklenir:
-ого,-его
У кого есть учебник?
У этого ученика есть учебник
У кого есть машина?
У моего друга есть машина
У кого есть новый журнал?
У моего брата есть новый журнал
У тебя есть последный журнал?
У меня нет последнего журнала
У меня нет русско-англйского словаря
Не долеко от моего дома
Я получил подарок от моего друга
У моего соседа
У нашего соседа
Для вашего друга
Я жду ответ от вашего хозяина
Я жду около твоего дома
От кого ты узнала?
Я узналa от своего друга
Чья эта сумка?
Эта сумка моего брата
Чьи песни вы послушали?
Одного молодого турецкого композитора
Я читаю роман известного русского писателя
Эта машина нашего старого преподавателя
Dişi cins kelimelerden önce kullanılan sıfat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ой
-ей
От кого вы узнали эту новость?
Я узнала от своей сестры.
У вас есть большая сумка?
У меня нет большой сумки.
У тебя есть эта книга?
У меня нет этой книги
У вашей сестры есть словарь?
Да, у моей сестры есть словарь
На этой улице нет автобусной остановки
У твоей сестры есть сын?
Да, у моей сестры есть сын.
Чья эта сумка?
Эта сумка моей подруги
Чья книга на столе?
На столе лежит книга моей подруги
Недалеко от сюда дом моей сестры
Отель недалеко от моей квортиры
Я жду ответ от вашей хозяйки
Сегодня я получил подарок от своей подруги
Я ушел из вашей школы
Я уехал из новой станции
Yönelme halinde kullanılan kelimelerin önüne gelen sıfat ve zamirin sonuna şu ek eklenir.
Eril ve nötr cins kelimelerin önünde kullanılan sıfat ve zamirlerin son ekleri:
-ому
-ему
Какому?
Какому студенту задаёт вопрос учитель?
Какому студенту вы поммогаете?
Я помогаю русскому студенту
Я помогаю своему другу
Я позвонил вчера твоему другу
Вы объясните тему моему другу
Я продал квартиру своему соседу
Я не доверяю вашему соседу
Анна дарит книгу своему другу
Мама звонит старшему сыну
Я помогаю своему папе мыть машину
Я хочу послать эту посылку старшему брату
Я советую посмотреть этот фильм моему соседу
Я объяснил адрес незнакомому человеку
Dişi cins kelimelerden önce kullanılan sıfat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir.
-ой
-ей
Какой?
Какой студентке ты позвонил?
Я позвонил знакомой студентке
Учитель объясняет тему иностранной ученице
Я помогаю своей подруге
Какой сестре ты подарил сумку?
Я додарил сумку старшей сестре
Он всегда помогает младшей сестре
Я обещал дать интересную книгу моей подруге
Я не доверяю вашей соседке
Belirtme halinde kullanılan kelimelerin önüne gelen sıfat veya zamirlerin sonuna eklenen ekler;
Kimi sorusunda kullanılan sıfat veya zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
Eril cins kelimelerin önüne gelen sıfat veya zamirlerin sonuna;
-ого
-его
Какого?
Какого учителя вы видели в зале?
Я видел в зале нового учителя
Какого брата ты давно не видел?
Я давно не увидел старшего брата
Какого поэта приглсили?
Мы пригласили иностранного поэта
Я встретил на улице знакомого человека
Сегодня я буду встречать в аэропорту младшего брата
На выставку пригласили известного художника
На собрание пригласили известнего немецкого журналиста
Вы знаете моего брата?
Я знаю вашего брата.
Она любит своего мужа.
Я жду своего друга
Мы ждём известного писателя
Кого вы ждете здесь?
Я жду своего старого друга.
Как завут вашего отца?
Моего отца зовут Сергей.
Моего младшего брата зовут Андрей.
Dişi cins kelimelerin önüne gelen sıfat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ую
-юю
Какую?
Какую сестру ты ждёшь?
Я жду старшую сестру
Я встречал на вокзале старшую сестру
Как зовут вашу сестру?
Мою сестру зовут Анна
Вы знаете мою младшую сестру?
Да,я знаю вашу младшую сестру.
Я люблю свою маму
Вы пригласили новую студентку?
Да,пригласили новую студентку.
Как зовут вашу подругу?
Мою подругу зовут Наталя
Belirtme halinde kullanılan Neyi? Sorusundaki kelimelerin önüne gelen sıfat veya zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
Eril cins kelimelerin önüne eklenen sıfat ve zamirlerin sonu yalın haldeki kullanıldığı gibidir.
Какой
Какой роман вы читаете?
Я читаю посленый роман.
Какой фильм вы смотрели?
Я смотрел русский фильм
Какой костюм вы купили?
Я купил чёрный костюм.
Я не взял ваш карандаш.
Вы знаете наш новый адрес?
Да я знаю ваш новый адрес
Мы купили новый дом.
Какой словарь вы купили?
Я купил Турецко-Русский словарь
Какой свитер вы выбрали?
Я выбрал серый свитер
Dişi cins kelimelerin önüne gelen sıfat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ую
-юю
Какую?
Какую книгу вы читаете?
Я читаю русскую книгу.
Какую ручку вы взяли?
я взяла синюю ручку.
Какую песню он поёт?
Он поет весёлую песню
Какую газету ты покупаешь?
Я покупаю иностранную газету
Ты увидела мою новую рубашку?
Нет,я не увидела твою новую рубашку.
Можно взять вашу тетрадь?
Вы нашли свою ручку?
Да,я нашла свою ручку
Я не знаю вашу фамилию.
Вы покупаете белую рубашку?
Да,я покупаю белую рубашку.
Orta cins kelimelerin önüne gelen sıfat veya zamirler de yalın haldeki gibidir.
Какое?
Какое упражнение вы пишете?
Я пишу первое упражнение.
Я не знаю новое слово.
Здесь моё место.
Какое кресло вы покупаете?
Мы покупаем большое кресло
Я пью новое лекарство.
Какое кофе ты пьёшь?
Мы покупаем летнее платье.
Вы увидели новое здание?
Да,мы увидели новое здание
Вы сидели мое место
Я взял свое пальто
Я не сказал такое слово
Вы получили мое последное письмо?
Да,мы получили твое последное письмо.
Araç hali olan ile halinde kelimelerin önünde kullanılan sıfat veya zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
Eril cins kelinelerin önüne gelen sıfat veya zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ым
-им
С Каким?
С каким студентом разговаривает учитель?
Учитель разговаривает с новым студентом.
С каким художником ты познакомился на выставке?
Я познакомился с молодым художником.
Я недавно виделся со старым другом.
Я был в театре с хорошим другом.
Сегодня я поговорил с младшим братом.
Он часто спорит со своим братом.
Я хочу познакомиться с вашим другом.
Я поздоровался с новым соседом.
Araç halinde kullanılan dişi cins kelimelerin önüne gelen sıfat veya zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ой
-ей
С какой?
С какой ученицой разговаривает учитель?
Ученик разговаривает с новой ученицой
С какой сестрой ты ходил на базар?
Я ходил на базар с младшой сестрой
Я познакомился с новой соседкой.
С какой девушкой ты познакомился?
Я познакомился со соседной девушкой.
Она разговаривает с моей сестрой
Я хочу познакомится с вашей мамой.
Она часто ругается со своей сестрой.
Мы ездили на экскурсию со своей подругой.
Вы познакомились с моей подругой?
Да, я познакомилась с вашей подругой.
Bulunma halinde kullanılan kelimelerin önüne gelen isin ve sıfatların sonuna şu ekler eklenir:
Eril cins ve nötr cins kelimelerin önüne gelen sıfat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ом
-ем
В каком? На каком?
В каком доме вы живёте?
Я живу в большом новом дому.
В каком городе ты живёшь?
Я живу в маленьком городе.
На каком этаже ваш кабинет?
Мой кабинет на втором этаже.
В каком магазине купили эту рубашку?
Я купил эту рубашку в соседном магазине.
В каком институте вы учитесь?
Я учусь в медицинском институте.
На каком факультете учится ваш брат?
Мой брат учится на физическом факультете.
Она читает книгу в читльном зале.
В нашем доме нет лифта.
В моём шкафу лежат твои очки.
В каком магазине вы купили в нашем или в другом?
Я купил в вашем магазине.
В вашем здании есть автопарк?
На моём окне стоят цветы.
Dişi cins kelimelerin önüne gelen sifat ve zamirlerin sonuna şu ekler eklenir:
-ой
-ей
В какой? На какой?
В какой квартире вы живёте?
Я живу в соседной квартире
В какой тетради ты пишешь?
Я пишу в старой тетради.
На какой улице вы ждёте нас?
Мы ждём на зелёной улице.
В какой аптеке он работает?
Он работает в большой аптеке.
В какой комнате она занимается уроками?
Он занимается уроками в моей комнате.
На какой кровати ребёнок спит?
Ребёнок спит в маленкой кровати.
В какой больнице вы лежали?
Я лежала в новой больнице.
В какой стране работает ваш отец?
Мой отец работает в соседной стране.
В какой школе учится ваша дочь?
Моя дочь учится в музыкальной школе.
В нашей библиотеке есть читальный зал.
В его контрольной работе есть некоторые ошибки.
В твоей тетради нет упражнения.
В моей комнате нет телевизора.
Я покупаю леарство в соседной аптеке.
На этой улице есть аптека.
На какой улице есть больница?
О ком? О чём? Sorularında da aynı ekler kullanılır.
Şimdi örnek cümleler yazalım.
O каком фильме вы говорили?
Мы говорили о новом фильме.
О каком брате он рассказывает?
Он рассказывает о младшем брате.
О каком городе читаете книгу?
Я читаю о соседном городе.
О каком учителе вы говорите?
Мы говорим о новом учителе.
Я расскажу вам о своём брате
О какой сестре вы рассказыванте?
Я рассказываю о старшей сестре.
Вы рассказываете о вашей сестре.
Я часто думаю о своей маме.
Он рассказывает о родном городе.
Я думаю о хорошем друге.
Расскажите о вашей подруге.
İN HALİ ÇOĞULU
Sonu sert sessizle biten isimler -İN Hali çoğulda -ов takısını almaktalar.
Стол - Столoв
продавец - продавцов
Sonu -й ile biten Erkek Cins isimler -İN Hali çoğulda -ев takısını alırlar.
трамвай – трамваев
музей – музеев
Bu tip isimlerden bir kısmı iki sessiz harf arasına -o- veya -e- seslileri dahil olur. Sonu -ка- ile bitenler -e- alırlar.
девочка – девочек
девушка – девушек
ошибка - ошибок
Aşağıdaki isimleri de ezberlemek gerekir.
письмо - писем
деньги - денег
сестра - сестёр
Sonu -o veya -a ile biten bir grup isim ise herhangi bir takı alınmaz.
слово-слов
место - мест
буква - букв
фирма - фирм
книгa – книг
Sonu -я ile biten bazı isimler aşağıdaki şekilde -İN Hali Çoğul yapılır.
неделя - недель
деревня – деревень
Diğer örnekler:
люди – людей
дети – детей
соседи – соседей
чашка – чашек
пачка – пачек
девушка – девушек
семья – семей
время – времён
яйцо – яйц
братья братьев
друзья друзей
сыновья сыновей
мужья мужей
У студентов будут экзамены?
Öğrencilerin sınavları olacak mı?
Зимой в городе нет туристов.
Kışın şehirde turistler yok.
У меня мало книг
Benim az kitabım var.
Сколько у вас словарей?
Kaç tane sözlüğünüz var?
Сколько у них экзаменов?
Onların kaç sınavı var.
Сколько книг ты прочитал?
Kaç kitap okudun?
Сколько бутылок молока она купила?
О kaç şişe süt satın aldı?
Сколько месяцев в году?
Yılda kaç ay var?
У меня нет денег
Benim param yok.
İSMİN -İ HALİ ÇOĞUL TAKILARI
-İ Hali'nin Tekil ve Çoğul takılarının bir kısmı Yalın Hal diğer yarısıda -İN Hali ile aynıdır. Cansız varlık isimlerinin -İ Hali'ndeki Tekil ve Çoğul isim takıları Yalın Hal ile aynıdır.
я вижу книги и словари.
Я вижу горы и долины.
Он всегда покупал разные книги
Бабушка часто читала сказки для детей.
Canlı varlık isimlerinin -İ Hali'ndeki Tekil ve Çoğul isim takıları -İN Hali ile aynıdır.
İn hali
Koro не было там?
Там не было студентов и студенток.
İsmin –i hali
Koro вы видели там?
Там мы видели студентов и студенток.
Я встретил там учителей и учеников.
Мы часто видели соседeй и соседoк на улице.
İSMİN -E HALİ ÇOĞUL TAKILARI
Bu Hal'de de bütün isimler için iki adet çoğul takısı bulunmaktadır.
ам : Sert sessiz, fısıltılı ve gırtlak sessizlerinden sonra bu takı gelir
ям : Yumuşak sessiz, -ь veya bir sesli harften sonra bu takı gelir.
Студентам
Врачам
Книгам
Cловам
карандашам
учителям
семьям
соседaм
Скажите это студентам.
Bunu öğrencilere söyleyin.
Директор посылает книги учительницам.
Müdür bayan öğretmenlere kitapları gönderiyor.
Он обрадовался словарям.
O sözlüklere memnun kaldı.
Директор помогает учителям.
Müdür öğretmenlere yardım ediyor.
İSMİN -DE HALİ ÇOĞUL TAKILARI
Bu Hal'de de bütün isimler için iki adet çoğul takısı vardır.
ax : Sert sessiz, fısıltılı ve gırtlak sessizlerinden sonra bu takı gelir.
ях : Yumuşak sessiz, -ь veya bir sesli harften sonra bu takı gelir.
O студентax
O словах
O карандашax
O врачax
Oб учителях
O дерeвнях
Ha стoлax
В мaгазинax
Ученики часто говорили об учительницах.
Öğrenciler bayan öğretmenler hakkında sık sık konuşurlardı.
Мы говорим о станциях
Biz terminaller hakkında konuşuyoruz.
Студенты говорили о словарях.
Öğrenciler sözlükler hakkında konuşuyorlardı.
В упражнениях было несколько ошибок
Alıştırmalarda birkaç yanlış vardı.
Они говорят о студентах.
Onlar öğrenciler hakkında konuşuyorlar.
İLE HALİNDE İSİMLERİN ÇOĞUL TAKILARI
Bu Hal'de isimlerin belli başlı iki takısı vardır. Bütün isimler bu iki ekten birisini alır.
ами : Sonu sert sessiz, fısıltılı ve gırtlak harflerinden sonra bu takıyı alırlar.
ями : Yumuşak sessizler, -ь veya bir sesli harften sonra bu takıyı alırlar.
C людьми
C детьми
C учителями
C врачaми
Co словарями
C тетрад ями
C cловaми
Мы разговаривали со студентами.
Biz öğrencilerle sohbet ediyorduk.
Родители разговаривают с учительницами.
Ebeveynler bayan öğretmenlerle sohbet ediyorlar.
Он всегда приходил в класс со словарями.
O sınıfa her zaman sözlüklerle gelirdi.
Вот моё задание с упражнениями.
İşte benim ödevim alıştırmalarla (birlikte)
Студенты разговаривали с учителями
Öğrenciler öğretmenlerle konuşuyorlardı.
EDATLARIN KULLANILMASI
К / КО ; bu edat -E Hali'nde, bir şahsa ya da bir yere yönelme, hareket etme söz konusu olduğunda kullanılır.
Он едет к директору.
О müdüre gidiyor.
Я иду к врачу.
Ben doktora gidiyorum.
Они подъезжают к озеру.
Onlar göle yaklaşıyorlar.
Вертолёт подлетает к аэропорту.
Helikopter havalimanına yaklaşıyor.
Трактор подъехал к гаражу.
Traktör garaja yaklaştı.
ПО ; bir yüzey üzerinde hareket etme, tekrarlama anlamlarını karşılamada kullanılır.
Учитель ходил по классу и объяснял правила.
Öğretmen sınıfta dolaşıyor ve kuralları açıklıyordu.
Машины ехали по дороге.
Arabalar yolda seyir halindeydi.
Дети ходят по парку.
Çocuklar parkta dolaşıyorlar.
В, НА, ve ЗА edatlarından sonra -i hali ekleri kullanılır.
Сейчас они идут в кино.
Şimdi onlar sinemaya gidiyorlar
Завтра мы поедем на работу.
Yarın işe gideceğiz.
Мы ещё не заплатили за квартиру.
Dairenin kirasını henüz ödemedik.
Спасибо за вкусный обед.
Lezzetli yemek için teşekkürler.
Я еду в театр на концерт.
Ben tiyatroya konsere gidiyorum.
ЧЕРЕЗ ve ПPO: 'dan sonra ''İ' Hali ekleri kullanılır.
через …………..sonra; üzerinden
про ……………..hakkında
Мой брат придёт сюда через неделю.
Kardeşim bir hafta sonra buraya gelecek.
Они ехали через поле.
Onlar tarladan geçip gidiyorlardı.
Мы улетаем через два часа.
İki saat sonra uçakla gideceğiz.
Он любит рассказывать про свою жизнь.
O (kendi) hayatı hakkında anlatmayı seviyor.
Учитель пишет мне про свою книгу.
Öğretmen bana (kendi) kitabı hakkında yazıyor.
Я думал про новую книгу
Yeni kitabı düşünüyordum.
ПОД ve ЗА edatlarından sonra İLE Hali'nin kullanılması. Bu durumda her iki edat da yer bildirirler.
под ……………bir şeyin altında
за ……………. bir şeyin arkasında / gerisinde
Моя машина стоит за домом.
Arabam evin arkasında duruyor.
Наш лагерь находится за городом.
Bizim kamp şehir dışında bulunmaktadır.
Мой ключ был под словарём.
Anahtarım sözlüğün altındaydı.
Мой портфель под столом.
Çantam masanın altında.
НАД, ПЕРЕД, МЕЖДУ ve С edatlarından sonra İLE Hal ekleri kullanılır.
Самолёт летает над городом.
Uçak şehrin üzerinde uçuyor.
Голубь летает над домом.
Güvercin evin üzerinde uçuyor.
Почему ты не был перед уроком в классе?
Niçin dersten önce sınıfta değildin?
Наш дом находится между полем и лесом.
Evimiz tarla ile orman arasında (bulunuyor).
Студент разговаривал с профессором.
Öğrenci profesör ile konuşuyordu.
В, НА, О/ОБ/ОБО edatlarından sonra -DE Hal ekleri kullanılır.
в (где?)…………………. İçinde
на (где?)……………….. üstünde
о (о ком?, о чём?)……. hakkında
Он давно жил в Стамбуле.
О uzun zamandır İstanbul'da yaşıyordu
Мой брат работает на фабрике.
Kardeşim fabrikada çalışıyor.
Они говорят о моём докладе.
Onlar benim raporumu konuşuyorlar.
Я расскажу тебе о моей знакомой девушке.
Sana benim tanıdığım kızı anlatacağım.
Они часто спрашивают о погоде.
Onlar sık sık hava durumunu sorarlar.
Все были в классе на уроке.
Herkes sınıfta derste idi.
⦁ KONU
FİİLLER (Глаголы)
Rusça da fiiller iki gruba ayrılırlar.
1 Sürekli fiiller
2 Süreksiz fiiller
SÜREKLİ FİİLLER (НЕСОВЕРШЕННЫЕ ГЛАГОЛЫ)
Sürekli fiiller eylemin devamlı yapıldığı ve hareketin devam ettiği durumlarda kullanılırlar.
Sürekli fiiller şimdiki zamanda, geniş zamanda, sürekli gelecek zamanda, sürekli geçmiş zamanda ve sürekli emir kiplerinde kullanılırlar.
SÜREKSİZ FİİLLER(СОВЕРШЕННЫЕ ГЛАГОЛЫ)
Süreksiz fiiller sadece gelecek zamanda ve bitmiş tamamlanmış hareketlerde geçmiş zaman olarak kullanılırlar. Süreksiz fiillerde devamlılık yoktur, eylem bir kereliğine yapılır. Süreklilik yoktur, periyodik olarak devamlı yapılamaz. Süreksiz fiillerde emir kipi kullanılır. Bu emir kipi kesin emir bildirir.
Eğer iki fiili yan yana söylersek ikinci fiil mastar halinde kullanılır.
ŞİMDİKİ VE GENİŞ ZAMAN
Şimdiki zamanda ve Geniş zamanda fil çekimleri şu şekilde yapılır.
Fiil çekimleri 6 tipte yapılır.
1. Tip çekim
Bu tip fiiler genelde masdar halinde (-ать,-ять)ile biten fiillerdir.
читать (çitat') okumak
я -ю
ты -eшь
он -ет
она -ет
мы -ем
вы - ете
они -ют
я читаю okuyorum,okurum
ты читаешь okuyorsun,okursun
он читает okuyor,okur
она читает okuyor,okur
мы читаем okuyoruz,okuruz
вы читаете okuyorsunuz,okursunuz
они читают okuyorlar,okurlar
2. Tip çekim
Bu tip fiiller masdar halinde (-ить,-еть) ekleriyle biterler.
Смотрeть (smatrit') ,bakmak,izlemek
я -ю
ты -ишь
он -ит
она -ит
мы -им
вы -ите
они -ят
я смотрю bakıyorum,bakarım
ты смотришь bakıyorsun,bakarsın
он смотрит bakıyor,bakar
она смотрит bakıyor,bakar
мы смотрим bakıyoruz,bakarız
вы смотрит bakıyorsunuz,bakarsınız
они смотрят bakıyorlar,bakarlar
3. Tip çekim
Bu tip fiiller de genelde masdar halinde fiilin sonu(-еть,-ить) ekleriyle biterler.
Видеть (videt') görmek
я -У
ты -ишь
он -ит
она -ит
мы -им
вы -ите
они -ат,-ят
я вижу görüyorum,görürüm
ты видишь görüyorsun,görürsün
он видит görüyor,görür
она видит görüyor,görür
мы видим görüyoruz,görürüz
вы видите görüyorsunuz,görürsünüz
они видят görüyorlar,görürler
Ходить yürümek,gitmek
я хожу giderim
ты ходишь gidersin
он ходит gider
она ходит gider
мы ходим gideriz
вы ходите gidersiniz
они ходят giderler
Not: Eylem yürüyerek yapılır,aynı zamanda fiil yürümek anlamında da kullanılır.
Ездить: gitmek,gelmek , gidip gelmek (eylem araçla yapılır)(geniş zaman)
я езжу gidip gelirim
ты ездишь gidip gelirsin
он ездит gidip gelir
она ездит gidip gelir
мы ездим, gidip geliriz
вы ездите gidip gelirsiniz
они ездят gidip gelirler
4. Tip çekim
пить (pit') içmek
я -у,-ю
ты -ёшь
он -ёт
она -ёт
мы -ём
вы -ёте
они -ут,-ют
я пью içiyorum,içerim
ты пьёшь içiyorsun,içersin
он пьёт içiyor,içer
она пьёт içiyor,içer
мы пьём içiyoruz,içeriz
вы пьёте içiyorsunuz,içersiniz
они пыют içiyorlar,içerler
Идти ; gitmek, gelmek(eylem yürüyerek yapılır.)
я иду gidiyorum,geliyorum
ты идёшь gidiyorsun,geliyorsun
он идёт gidiyor,geliyor
она идёт gidiyor,geliyor
мы идём gidiyoruz,geliyoruz
вы идёте gidiyorsunuz,geliyorsunuz
они идут gidiyorlar,geliyorlar
5. Tip çekim
Bu tip fiiler genelde masdar halinde fiil(-евать,овать) biterler.
я -ую
ты -уешь
он -ует
она -ует
мы -уем
вы -уете
они -уют
Рисковать risk almak,risk etmek
я рискую risk alıyorum,risk alırım
ты рискуешь risk alıyorsun,risk alırsın
он рискует risk alıyor,risk alır она рискует risk alıyor,risk alır мы рискуем risk alıyoruz,risk alırız
вы рискуете risk alıyorsunuz,risk alırsınız
они рискуют risk alıyorlar,risk alırlar
6. Tip çekim
Писать ( pisat') yazmak
я -у
ты -eшь
он -ет
она -ет
мы -eм
вы -ете
они -ут
я пишу yazıyorum,yazarım
ты пишешь yazıyorsun,yazarsın
он пишет yazıyor,yazar
она пишет yazıyor,yazar
мы пишем yazıyoruz,yazarız
вы пишете yazıyorsunuz,yazarsınız
они пишут yazıyorlar,yazarlar
Ехать gitmek gelmek (eylem araçla yapılır)(şimdiki zaman)
я eду gidiyorum, geliyorum
ты eдешь gidiyorsun, geliyorsun
он eдет gidiyor, geliyor
она eдет gidiyor, geliyor
мы eдем gidiyoruz, geliyoruz
вы eдете gidiyorsunuz, geliyorsunuz.
они eдут gidiyorlar, geliyorlar
Yeterlilik fiili: мочь-смочь
Yadımcı fiili, bir fiille kullanılır, kullanılan fiil mastar halinde olmalıdır.
Мочь (-ebil-)
я могу ...................abilirim, ........abiliyorum
ты можешь.............abilirsin, ........abiliyorsun
он может ..............abilir, ............abiliyor
она может .............abilir, ............abiliyor
мы можем ..............abiliriz, ........abiliyoruz
вы можете ............abilirsiniz, ....abiliyorsunuz
они могут ..............abilirler, .......abiliyorlar
6. Tip fiiller genelde kelimelerin tamamen değiştiği istisnai fiillerdir
Хотить (hatit') istemek
я -у
ты -ешь
он -ет
она -ет
мы -им
вы -ите
они -ят
я хочу istiyorum,isterslim
ты хочешь istiyorsun,istersin
он хочет istiyor,ister
она хочет istiyor,ister
мы хотим istiyoruz,isteriz
вы хотите istiyorsunuz,istersiniz
они хотят istiyorlar,isterler
Şimdiki zamanla geniş zaman kalıpları aynıdır, çekim kalıpları aynıdır. Yani şimdiki zaman kalıbıyla kullanılan fiili, (sürekli, devamlı) yapılan durumu belirten zamana (geniş zaman) çevirmek için fiilin başına aşağıdaki (süreklilik belirten sözcükleri) kullanmak yeterlidir.
Всегда Her zaman
Часто Sık sık
Обычно Genellikle
иногда Bazen
редко Nadiren
каждый день Her gün
каждый год Her yıl
каждую неделю Her hafta
каждую ночь Her gece
каждый вечер Her akşam
Постoянно sürekli,devamlı
Örneğin:
Каждую неделю я пишу письмо.
Ben her hafta mektup yazarım.
Я часто читаю газету.
Ben sık sık gazete okurum.
Сейчас я читаю газету. (Şimdiki zaman )
Şimdi ben gazeteyi okuyorum.
Каждое утро я читаю газету. (Geniş zaman)
Ben her sabah gazete okurum.
Сейчас игрaeм (şimdiki zaman)
Şimdi oynuyoruz
каждый день игрaeм (geniş zaman)
Her gün oynarız.
Я часто пишу письмо.
Ben sık sık mektup yazarım.
Сейчас я пишу письмо.
Simdi ben mektup yazıyorum.
Он часто писал письмо сыну
О sık sık oğluna mektup yazardı
он ездит в город каждый день
O her gün şehre gider
Я каждый день звоню маме
Her gün anneme telefon ederim.
Я сейчас звоню маме
Şimdi anneme telefon ediyorum.
Каждое утра она ходит на море
О her sabah denize gider.
Я сейчас иду на море
Ben şimdi denize gidiyorum.
Мы часто играем футбол
Biz sık sık futbol oynarız.
Я гуляю в парке
Ben parkta geziyorum
Я всегда гуляю в парке
Ben her zaman parkta gezerim.
Я езжу за город
Ben sehir dışına çıkarım (çıkıp gelirim)
Я сейчас еду в Анкару
Ben şimdi Ankara'ya gidiyorum.
Они приезжают к нам в гости
Onlar bize (hep) misafirliğe gelirler.
Fiillerin cümle içinde kullanımı örnek cümleler:
САЖАТЬ - ПОСАДИТЬ : DİKMEK, EKMEK
В этом году я тоже думаю посадить что-нибудь.
Bu yıl ben de bir şeyler dikmeyi düşünüyorum.
Мой отец каждый год сажает новые деревья.
Benim babam her yıl yeni ağaçlar diker.
РАСТИ - ВЫРАСТИ : BÜYÜMEK, YETİŞMEK
Когда мой сын вырастит, он будет врачом.
Oğlum büyüdüğünde doktor olacak.
В этом саду растут разные деревья.
Bu bahçede çeşitli ağaçlar yetişiyor.
Он меня хорошо знает потому что мы вместе выросли.
O beni iyi tanır, çünkü birlikte büyüdük.
СОБИРАТЬ- СОБРАТЬ : TOPLAMAK
Я всегда собираю домашние работы до урока.
Ben her zaman ev ödevlerini dersten önce toplarım.
Соберите свежие розы и поставьте их в вазу.
Taze gülleri toplayınız ve onları vazoya koyunuz.
ПРОБОВАТЬ - ПОПРОБОВАТЬ : ÇABA GÖSTERMEK; TATMAK; DENEMEK
Я хочу попробовать эту турецкую еду.
Ben bu Türk yemeğini tatmakvq istiyorum.
Я несколько раз пробовала сделать это, но не смогла.
Ben birkaç kez bunu yapmayı denedim ancak başaramadım.
Он долгое время пробовал открыть дверь машины.
O uzun zaman arabanın kapısını açmaya çalıştı.
ШУТИТЬ - ПОШУТИТЬ : ŞAKA ETMEK, ŞAKALAŞMAK
Я люблю шутить.
Şaka yapmayı severim.
Не шутите с моим братом.
Kardeşimle şakalaşmayın.
Я пошутил, но он не понял.
Ben şaka yaptım fakat o anlamadı.
рассказывать - рассказать : ANLATMAK
Что ты вчера так долго рассказывал?
Dün bu kadar uzun ne anlatıyordun?
Журналист придёт сюда и расскажет нам о своей поездке.
Gazeteci buraya gelecek ve (kendi) seyahatini bize anlatacak.
Я уже рассказал тебе всё по порядку.
Ben artık sana her şeyi sırayla(düzgünce) anlattım.
НАХОДИТЬ - НАЙТИ : BULMAK
Я не находил номер её телефона.
Onun telefon numarasını bulamıyordum.
Я часто нахожу деньги в парке.
Ben sık sık parkta para bulurum.
Когда я найду этот ключ, я скажу тебе.
Bu anahtarı bulduğumda sana söyleyeceğim.
ВСТАВАТЬ - ВСТАТЬ : KALKMAK
Во сколько вы встаёте каждое утро?
Her sabah kaçta kalkarsınız?
Ученики всегда встают очень рано
Öğrenciler her zaman çok erken kalkarlar.
Когда вы встаёте по воскресеньям?
Pazar günleri ne zaman kalkıyorsunuz?
СЛУШАТЬ - ПОСЛУШАТЬ : DİNLEMEK
Лена дома лежала и слушала радио.
Lena evde uzanmış radyo dinliyordu.
Мой брат послушал последние новости и пошёл в клуб.
Kardeşim son haberleri dinledi ve kulübe gitti.
ученики хотят послушать этот концерт.
Öğrenciler bu konseri dinlemek istiyorlar.
Мой друг весь вечер слушал новые песни.
Arkadaşım bütün akşam yeni şarkıları dinliyordu.
МОЧЬ - СМОЧЬ : -ABİLMEK, -EBİLMEK
Я думаю, что я могу сделать это.
Bunu yapabileceğimi düşünüyorum.
Мы пойдём на выставку, когда я смогу.
Fırsat bulduğumda sergiye gideceğiz.
Завтра я буду очень занят, я не смогу пойти в лес.
Yarın çok meşgul olacağım, ormana gidemeyeceğim
Директор сделает всё, что сможет.
Müdür, mümkün olan her şeyi yapacak.
Вчера я не смог перевести текст.
Dün metni tercüme edemedim.
Показывать – показать göstermek
Я хочу показать тебе мой словарь.
sana sözlüğümü göstermek istiyorum.
Он покажет тебе, где работает ваш друг.
o,sana arkadaşının çalıştığı yeri gösterecek.
Он мне показал весь город.
O, bana bütün şehri gösterdi.
покажите мне этот галстук.
Bana bu kravatı gösteriniz.
ОТКРЫВАТЬ – ОТКРЫТЬ : AÇMAK, KEŞFETMEK
Когда в городе обычно открывают магазины?
Şehirdeki mağazalar genel olarak ne zaman açılırlar?
Когда они откроют магазин, я куплю тетрадь.
Onlar mağazayı açtıklarında defter alacağım.
Откройте дверь, но не окна.
Kapıyı açınız fakat pencereleri açmayınız.
ЗАКРЫВАТЬ – ЗАКРЫТЬ: kapatmak
Когда я уходил в магазин, я забыл закрыть дверь.
Mağazaya gittiğimde kapıyı kapatmayı unuttum.
Студент кончил рассказ и закрыл книгу
Öğrenci hikayeyi bitirdi ve kitabı kapattı.
Ученики сейчас кончат писать и закроют книги.
Öğrenciler şimdi yazmayı bitirecek ve kitapları kapatacaklar
Помогать - помочь : yardım etmek,
Он иногда помогает мне
O bazen bana yardım eder
Вчера она помогла мне решить задачи.
O dün bana problemi çözmeye yadım etti.
Когда я закончу университет, я помогу отцу.
Üniversiteyi bitirince babama yardım edeceğim.
Отдыхать – отдохнуть : dinlenmek
Я спал три часа и хорошо отдохнул.
Ben üç saat uyudum ve iyice dinlendim
Я вижу, ты устал
Görüyorum ki sen yoruldun
Отдохни немного
Biraz dinlen.
Уставать – устать : yorulmak
Они все устали сегодня после обеда.
Hepsi bugün öğleden sonra yoruldular.
Я хочу отдохнуть, я уже устал.
Ben dinlenmek istiyorum, artık yoruldum.
Когда я много работал, я всегда уставал.
Çok çalıştığımda, her zaman yorulurdum.
Они будут работать медленно, поэтому не устанут.
Onlar yavaş çalışacaklar, bu yüzden yorulmazlar.
Он никогда не устаёт во время отдыха
Tatil sırasında(tatilde) hiç yorulmaz.
ГУЛЯТЬ – ПОГУЛЯТЬ: gezmek
Мы каждый вечер гуляем после ужина.
Biz her akşam, akşam yemeğinden sonra gezeriz.
Мы погуляли немного, а потом решили идти в театр.
Biz biraz gezdik, sonra da tiyatroya gitmeye karar verdik.
Туристы гуляли.по городу.
Turistlerşehirde geziyorlardı.
Ждать- подождать : beklemek
Он ждёт учителя.
O, öğretmeni bekliyor
А кого вы ждёте здесь?
Burada kimi bekliyorsunuz?
Подождите нас здесь немного.
Bizi burada biraz bekleyin.
Он часто ждёт меня до обеда.
O beni sık sık öğleye kadar bekler.
Я подожду тебя завтра в клубе.
Ben seni yarın kulüpte bekleyeceğim.
Она подождала тебя дома.
O seni evde bekledi.
ПЛАТИТЬ – ЗАПЛАТИТЬ : ödemek
Сколько вы обычно платите за ужин?
Genellikle öğle yemeği için ne kadar ödeme yaparsınız?
Я обычно плачу десять долларов.
Ben genellikle on dolar öderim.
Сколько рублей они заплатили за газету?
Onlar gazete için ne kadar ödediler?
Они заплатили только десять копеек.
Onlar yalnızca on kapeek ödediler.
EDİLGEN FİİLLER:
Bu fiiller edilgen yapılı yani özne olmadığı fiiller ile dönüşlü fiillerdir. Rusçada - ся ile biten fiiller bu şekildedir. Çekimi yapılırken -ся eki eklenir.Turkcede fiile -(l),(n),(ş) eklerinin getirilmesiyle yapılan fiillerdir.
я ...........сь
ты.........ся
он .........ся
она .......ся
мы ........ся
вы .........сь
они ....... ся
örnek fiiller:
видеться-увидеться Görüşmek
Встречаться - встретиться Buluşmak
договариваться - договариться Anlaşmak
знакомиться - познакомиться Tanışmak
здороваться - поздороваться Selamlaşmak
Советоваться - посоветаваться Danışmak
Мириться - помириться Barışmak
Готовиться - приготовиться Hazırlanmak
Одеваться - одеться Giyinmek
Продоваться - продаться Satılmak
Открываться - открыться Açılmak
Строяться - построяться İnşa edilmek
Benzeri fiillerdir. Şimdi örnek cümleler verelim.
В соседном доме открылась аптека
Yan binada eczane açıldı.
здесь строиться новая школа
Burada yeni bir okul inşa ediliyor.
В этом магазине продаеться русско-турецкий словарь
Bu dükkanda Rusça-Türkçe sözlük satılıyor.
скоро здесь откроется новая станция метро
Yakında burada yeni metro istasyonu açılacak.
Мы открываемся в 9 часов
Biz saat dokuzda açılıyoruz.
В нашей школе часто организуются экскурсии
Bizim okulda sık sık geziler düzenlenir.
когда начинается учебный год?
Ders yılı nezaman başlıyor?
Мы часто встречаемся с друзями
Biz sık sık arkadaşlarımızla buluşuruz.
Студенты знакомятся с учителем
Öğrenciler öğretmenle tanışıyorlar.
я часто советуюсь с отцом
Ben sık sık babamla fikir alışverişi yaparım.
С кем вы встретились в университете?
Üniversitede kiminle buluştunuz?
я познакомился с ним прошлом году
Ben onunla geçen yıl tanıştım.
Мы договарились встретиться с ними в шесть часов
Biz onlarla saat altıda buluşmak için anlaştık.
я хочу познакомиться с вами
Sizinle tanışmak istiyorum.
EMiR KiPi (повелительное наклoнение)
Rusçada emir kipi şöyle yapılır;sürekli veya süreksiz fiillere emir kipi ekleri getirilek yapılır bu durumda sürekli emir veya kesin emir yapılmış olur. Sürekli bir fiile emir kipi eki getirilirse sürekli emir yapılmış olur süreksiz fiile emir kipi getirildiğinde kesin emir yani o anda yapılması gereken emri belirtir.
Örnekler:
Emir kipi şu şahıslar için kullanılır.
Sen ты
O он/она
Siz вы
Onlar они
Sen şahsinda herhangi bir ek gelmez.
O şahsında (-sın,-sin,-sun,-sün) eki kullanılır.
Siz şahsında fiilin sonuna (-ın,-in,-un,-ün,-ınız,-iniz,-unuz,-ünüz)eki eklenir.
Rusçasını yazalım; Bazı fiillerde masdar eki alındıktan sonra önce ( -й) sonra diğer ekler eklenir.Bazı fiillerde bu ek kullanilmaz.Edilgen fiillerde ise aynı ekler kullanıldiktan sonra (-ся,-сь)ekleri eklenir.
Ты --
Он (пускай), пусть
Она
Вы -те,-тесь
Они (пускай),пусть
Örnek fiiller:
Читать sürekli(tamamlanmamış) fiil
Ты читай sen oku
Он
Она пускай читает o okusun
Вы читайте siz okuyun
Они пускай читают onlar okusunlar
(Buradaki emir sürekli,tekrar eder mahiyette,belirli zamanlarda,mesela her gün kitap oku derken. Örnek cümleler yazılacak)
Прочитать süreksiz fiil
Ты прочитай sen oku
Он
Она пусть прочитает o okusun
Вы прочитайте siz okuyun
Они пусть прочитают onlar okusunlar
(Kesin emirdir, emir o an içinde söylendiği anda yapılır.)
Звoнить sürekli fiil
Ты звони sen telefon et
Он
Она пускай звонит o telefon etsin
Вы звоните siz telefon edin
Они пускай звонят onlar telefon etsinler
Позвонить süreksiz fiil
Ты позвони sen telefon et
Он
Она пусть позвонит o telefon etsin
Вы позвоните siz telefon edin
Они пусть позвонят onlar telefon etsinler
Edilgen fiile ornek verelim;
Одеваться giyinmek, sürekli fiil
Ты одевайся sen giyin
Он
Она пускай одевается o giyinsin
Вы одевайтесь siz giyinin
Они пускай одеваются onlar giyinsinler
Одеться süreksiz fiil
Ты оденся sen giyin
Он
Она пусть оденется o giyinsin
Вы одентесь siz giyinin
Они пусть оденутся onlar giyinsinler
FİİLLERİN ÖNÜNE GELEN ÖN EKLER:
⦁ ДО- : ...-e kadar : Hareketin belli bir yere kadar yapılması bir yere ulaşılmasını ifade eder
⦁
⦁ Он дошёл до угла и повернул налево.
⦁ О köşeye (kadar) geldi ve sola döndü.
⦁ Туристы быстро дошли до музея.
⦁ Turistler hızlıca müzeye (kadar) geldiler.
⦁
⦁ ПЕРЕ-: Bir yerden karşıya geçmek; bir yerden başka bir yere taşınmak
⦁
⦁ Дети любят переходить через мост.
⦁ Çocuklar köprüden geçmeyi seviyorlar
⦁ .
⦁ Они переехали на другое место.
⦁ Onlar başka bir yere taşındılar.
⦁
⦁ Главный пилот несколько раз перелетал через Урал.
⦁ Kıdemli pilot birkaç kez Ural üzerinden geçti.
⦁
⦁ Пловец переплыл на другой берег.
⦁ Yüzücü karşı kıyıya yüzerek geçti.
⦁
⦁ ПРО-:Üzerinden, yanından veya iki şeyin ortasından geçmek.
⦁
⦁ Утром мы проехали через старый мост.
⦁ Sabahleyin eski köprüden geçtik.
⦁
⦁ Вчера я прошёл мимо музея.
⦁ Dün müzenin yanından geçtim.
⦁
⦁ Грузовики проехали между рекой и лесом.
⦁ Kamyonlar nehir ile ormanın arasından geçti.
⦁
⦁ ОБ- : Bir şeyin çevresini dolaşmak, bir şeyin etrafını dolaşmak, bir yerin bütününü dolaşmak.
⦁
⦁ Мы обошли всю выставку.
⦁ Biz bütün sergiyi dolaştık.
⦁
⦁ Вертолёт облетел вокруг горы.
⦁ Helikopter dağın çevresini turladı.
⦁
⦁ Наш экипаж обошёл озеро
⦁ Bizim ekip gölün etrafını dolandı
⦁
⦁
⦁ Hareket fiilleri
⦁
⦁ приходить - прийти : yürüyerek gelmek
⦁
⦁ Каждый день я прихожу в школу в девять часов.
⦁ Ben her gün okula 9'da gelirim.
⦁
⦁ Он придёт в университет завтра утром.
⦁ Yarın sabah о üniversiteye gelecek.
⦁
⦁ Приезжать - приехaть : Araçla gelmek
⦁
⦁ Они приезжают в кино каждый вечер.
⦁ Onlar her akşam sinemaya gelirler.
⦁
⦁ Мой друг приедет в город в 9 часов.
⦁ Benim arkadaşım şehre saat dokuzda gelecek.
⦁
⦁ уходить - уйти : Yürüyerek gitmek- ayrılmak
⦁
⦁ Он всегда уходит отсюда в пять часов.
⦁ О buradan her zaman saat 5'te ayrılır/gider.
⦁
⦁ Куда они ушли?
⦁ Onlar nereye gittiler?
Уезжать - уехать araçla gitmek,ayrılmak
⦁ Они уехали отсюда на метро.
⦁ Onlar buradan metro ile gittiler-ayrıldılar.
⦁
⦁ Сегодня они уедут из дома поздно вечером.
⦁ Bugün onlar akşam geç vakit evden ayrılacaklar.
⦁
⦁ Въезжать - въехать : Araçla bir yere girmek
⦁
⦁ Шофёр всегда въезжает в гараж осторожно.
⦁ Şoför her zaman garaja dikkatlice girer.
⦁
⦁ Когда я въехал в центр города, я увидел моего знакомого,
⦁ Şehir merkezine girdiğimde, tanıdığımı gördüm.
⦁
⦁ Входить - вoйти : Yürüyerek bir yere girmek
⦁
⦁ Они часто входят в этот кабинет.
⦁ Onlar Sıkça bu büroya girerler.
⦁
⦁ Ученики всегда входили в класс вовремя.
⦁ Öğrenciler her zaman sınıfa zamanında girerlerdi.
⦁
⦁
⦁ выходить - выйти: Yürüyerek bir yerden çıkmak
⦁
⦁ Не выходите из зала во время собрания.
⦁ Toplantı sırasında salondan çıkmayın.
⦁
⦁ Они вышли из дома.
⦁ Onlar evden çıktılar.
⦁
⦁ Выезжать – выехaть : Araçla bir yerden çıkmak
⦁
⦁ Он всегда выезжает оттуда очень рано.
⦁ О her zaman oradan çok erken ayrılır/çıkar
⦁
⦁ Когда вы выедете из деревни, поезжайте направо.
⦁ Köyden (araçla) çıktığınızda sağ yolu (takip ederek) gidiniz.
⦁
⦁ Отходить – Отойти : Bir şeyden-yerden yürüyerek uzaklaşmak
⦁
⦁ Отойдите от двери, пожалуйста.
⦁ Kapıdan uzaklaşınız, lütfen.
⦁
⦁ Не отходи от меня.
⦁ Benden uzaklaşma.
Я уже отошел оттуда
Oradan uzaklaştım artık.
⦁ отъезжать – отъехать : Araçla bir yerden uzaklaşmak
⦁
⦁ Мы увидели их, когда они отъезжали от клуба.
⦁ Kulüpten uzaklaştıkları sırada onları gördük.
⦁
⦁ Наш поезд отъехал от станции вовремя.
⦁ Trenimiz istasyondan zamanında ayrıldı-uzaklaştı.
GEÇMİŞ ZAMAN (прошедшее время)
Geçmiş zaman iki türde ele alınır. Sürekli geçmiş zaman ve kesin geçmiş zaman sürekli geçmiş zaman; geçmişte eylemin (sürekli, devamlı) yapıldığı durumları anlatmak için kullanılır. Kesin geçmiş zaman ise bitmiş eylemleri, tamamlanmış eylemleri anlatmak için kullanılır. Bir fiili sürekli geçmiş zaman yapmak için sürekli fiillere geçmiş zaman eklerini getirmek gerekir. (Kesin,tamamlanmış, bitmiş) geçmiş zaman yapmak için ise süreksiz fiile geçmiş zaman eklerini getirmek gerekir.
(Erkekler için)
Я ……......Л
Ты…….....Л Он…........Л
(bayanlar için)
Я ………..Ла
Ты……….Ла
Она…… .Ла
(çoğul durum)
Мы……… Ли
Вы……… ли
Они ………ли
Читать okumak (sürekli fiil)
Я читал okurdum ,okuyordum
Ты читал okurdun,okuyordun
он читал okurdu, okuyordu
Я читалa okurdum,okuyordum
Ты читалa okurdun,okuyordun
Она читалa okurdu,okuyordu
Мы читали okurduk,okuyorduk
Вы читали okurdunuz,okuyordunuz
Они читали okurdular,okuyordular
прочитать okumak (süreksiz fiil)
Я прочитал okudum
Ты прочитал okudun
он прочитал okudu
Я прочиталa okudum
Ты прочиталa okudun
Она прочиталa okudu
Мы прочитали okuduk
Вы прочитали okudunuz
Они прочитали okudular
Звонить telefon etmek(sürekli fiil)
Я звонил telefon ederdim,ediyordum
Ты звонил telefon ederdin,ediyordun
он звонил telefon ederdi,ediyordu
Я звонила. telefon ederdim,ediyordum
Ты звонила. telefon ederdin,ediyordun
она звонила. telefon ederdi,ediyordu
Мы звонили. Telefon ederdik,ediyorduk
Вы звонили. Telefon ederdiniz,ediyordunuz
они звонили. Telefon ederdiler,ediyordular
позвонить telefon etmek (süreksiz fiil)
Я позвонил telefon ettim
Ты позвонил telefon ettin
он позвонил telefon etti
Я позвонила telefon ettim
Ты позвонила telefon ettin
она позвонила telefon etti
Мы позвонили telefon ettik
Вы позвонили telefon ettiniz
они позвонили telefon ettiler
örnek cümleler:
Он сказал мне хорошую новость.
О bana iyi bir haber söyledi.
Учительница ответила на вопрос Ахмeта.
Öğretmen Ahmet'in sorusuna cevap verdi.
Моя мама приготовила вкусный обед
Annem lezzetli yemek hazırladı.
Вчера мы поехали в город в первый раз.
Biz dün ilk kez şehre gittik
Позавчера у нас была вечеринка
Önceki gün partimiz vardı
Всё неделю мы готовили последнее задание
Biz bütün hafta son ödevimizi hazırlıyorduk.
Дети часто гуляли в центре города
Çocuklar sık sık şehrin merkezinde dolaşırlardı
Я купил две пачки кофе
Ben iki paket kahve aldım.
Она часто смотрела на меня.
О sık sık bana bakıyordu.
Он посмотрел на меня и сказал: "Читайте громко,пожалуйста".
O bana baktı ve ‘’ Lütfen yüksek sesle okuyun.’’ dedi.
Я поставил чемодан на пол
Bavulu döşemeye koydum
что вы делали вечером?
Akşamleyin ne yapıyordunuz?
вечером я писал задание
Akşamleyin ödev yazıyordum.
Долго вы писали?
Uzun süre mi yazıyordunuz?
я писал задание за два часа
iki saatte yazıyordum.
вы написали его?
Yazıp bitirdiniz mi? (yazdınız mı?)
что делали дети?
çocuklar ne yapıyorlardı?
они учили гим.
Onlar marşı ezberliyorlardı.
Они выучили гим?
Onlar marşı ezberlediler mi?
Да,выучили,теперь они знают гим
Evet,ezberlediler,şimdi (artık) marşı biliyorlar.
Почему ты не пишешь текст?
Metni niye yazmıyorsun?
Я уже написал
Ben yazdım.(yazıp bitirdim.)
Bütün fiiller geçmiş zamanda bu şekildedir. Edilgen fiiller biraz farklıdır onlarda şöyledir.
Готовитсья приготовиться hazırlanmak
Одеваться одеться giyinmek
Ссориться поссоритья tartışmak,münakaşa etmek
Советоваться посоветоватья danışmak, fikir alışverişi yapmak
Созвониваться созвониться telefonlaşmak
Переписиваться переписаться yazışmak
Видеться увидеться görüşmek
Встречаться встретиться buluşmak
Bu tür fiiller edilgen fiillerdir.Bu fiilleri geçmiş zaman yaparken şu şekilde yapacağız:
Fiilin sonuna
Я Лься
ты Лься
он Лься
Я Лась
ты Лась
она Лась
Оно Лось
Мы лись
вы лись
они лись
Örnek olarak:
Встречаться : buluşmak
Я встречальcя buluşuyordum;buluşurdum
Ты встречальcя buluşuyordun,buluşurdun
Он встречальcя buluşuyordu,buluşurdu
Я встречалась buluşuyordum,buluşurdum
Ты встречалась buluşuyordun,buluşurdun
Она встречалась buluşuyordu, buluşurdu
Мы встречались buluşuyorduk,buluşurduk
Вы встречались buluşuyordunuz,buluşurdunuz
Они встречались buluşuyordular,buluşurdular
Встретиться: buluşmak
Я встретилься buluştum
Ты встретилься buluştun
Он встретилься buluştu
Я встретилась buluştum
Ты встретилась buluştun
она встретилась buluştu
мы встретились buluştuk
вы встретились buluştunuz
они встретились buluştular
видеться. görüşmek
я виделься görüşüyordum,görüşürdüm
ты виделься görüşüyordum,görüşürdün
он виделься görüşürüyordu,görüşürdü
я виделься görüşüyordum,görüşürdüm
ты виделься görüşüyordun,görüşürdün
она виделься görüşüyordu,görüşürdü
мы виделись görüşüyorduk,görüşürdük
вы виделись görüşüyordunuz,görüşürdünüz
они виделись görüşüyordular,görüşürdüler
увидеться : görüşmek
я увиделься görüştüm
ты увиделься görüştün
он увиделься görüştü
я увиделась görüştüm
ты увиделась görüştün
она увиделась görüştü
мы увиделись görüştük
вы увиделись görüştünüz
они увиделись görüştüler
örnek cümleler:
все документы подписались дректором
Bütün evraklar müdür tarafından imzalandı.
наш город часто посещались туристами
Şehrimiz sık sık turistler tarafından ziyaret edilirdi.
В поликлинике больные осматрились врачами
Poliklinikte hastalar doktorlar tarafından muayene edildiler.
Нашим университетом организавалься международные конференции
üniversitemiz tarafından uluslararası konferanslar organize ediliyor.
В нашем районе построилься новую гостиницу
Bizim bölgede yeni bir otel inşa edildi.
в вашем магазине продавались эти продукты?
Sizin dükkanınızda bu gıdalar satılıyor muydu?
да, продавались Evet satılıyordu.
Gelecek zaman (будущее время)
Gelecek zaman iki türde ele alınır ; Biri süreksiz fiillerin kullanımıyla yapılır ; ki bu gelecek zaman bazı kitaplarda yakın gelecek zaman diye anlatılır. Bu zaman devamlı değil bir kereliğine yapılan veya belirli bir zamanda yapılan durumu belirtmek için kullanılır. Bir de sürekli gelecek zaman vardır, bu zamanda eylem gelecekte devamlı yapılacak, tekrar ederek devam edecek, periyodik olarak devam edecek demektir. Bu zaman быть fiilinin yardımcı fiil olarak kullanılmasıyla yapılır. Bu fiil kullanıldığında yanında sürekli bir fiil kullanılmalıdır bu fiil mastar halinde kullanılır. Yani быть fiilinin çekimi yapılır sonra mastar olarak bir fiilin sürekli kısmı kullanılır. Aşağıda fiilin çekimiyle birlikte örnek cümleler yazdım.
Быть
Я буду делать
Ты будешь писать
Он будет отвечать
Она будет открывать
Мы будем закрывать
Вы будете читать
Они будут завтракать
Я часто буду читать газету.
Ben sık sık gazete okuyacağım.
Я прочитаю этот доклад
Bu raporu (mutlaka) okuyacağım
Вовремя каникул.
Каждый день (Belirlenmiş,planlı)
Каждый день я буду ходить на экскурсию в горы буду отдыхать на поляне и буду завтракать там затем
Я буду подниматься на горы. Иногда буду гулять в лесу и буду собирать грибы. буду фотографировать
И вечером буду возвращаться в отель
Tamamlanmış,süreksiz fiile örnek verelim.
Как вы проведёте завтра?
Завтра я пойду на экскурсию в горы
На какой-нибудь поляне посижу, отдахну и позавтракаю затем поднимусь на горы.в обратном пути погуляю в лесу и соберу грибы, сфотографирую там
Вечером возвращусь в отель
Diğer örnekler:
Я позвоню вам через час
Сейчас я выйду
Я пойду на базар.
Когда ты прдёшь домой?
Я приду через пол часа
Когда вы поедете в Анкару?
Я поеду на следушую неделю.
Ты каждый день будешь спать в 23 00 часов.
Каждый день будешь повторять глаголы.
ZARF FİİLLERİ KULLANMA:
деепричастие:
Ip,ip,up,üp ekleri:
Birleşik cümlelerde Türkçede olduğu gibi kullanılır.Bu cümlelerde iki cümle öncelik ve sonralık durumuyla birbirlerine bağlanır.
Örneğin:
Şemsiyesini alıp evden çıktı.
Kahvaltı edip evden çıktı.
Marketten kıyma alıp evde köfte yaptık.
Ödevlerimi yapıp yatacağım.
Bu tür cümleleri Rusçada nasıl kullanacağız şimdi görelim:
Fiilin sonuna (-в ) edilgen fiillerde,işteş fiillerde (-вшись) ekleri eklenir.Fiil süreksiz fiildir (coвершенный глагол) yani süreksiz fiillere bu ekler eklenerek yapılır.
Позавтракав я вышел из дома
Kahvaltı edip evden çıktım
Купив в маркете фарш приготовили дома катлеты
Мarketten kıyma alıp evde köfte yaptım.
Сделав домашные задания сплю
Ev ödevimi yapıp yatacağım
Взяв зонтик вышел из дома.
Şemsiyemi alıp evden çıktım.
Закончив работу мастер пошёл домой
Usta işini bitirip eve gitti.
Выучив русский язык сможете работат переводчиком.
Rusçayı öğrenip tercuman olarak çalışabilirsin.
Я закончив школу поступил в университет.
Okulu bitirip üniversiteye kaydoldum.
После урока, пообедав я поехал в кинотеатр.
Dersten sonra, öğle yemeği yiyip tiyatroya gittim.
Встретившись друзя,решили поeхать в кино.
Arkadaşlar buluşup,sinemaya gitmeye karar verdiler.
Вернувшись на родину,буду работать учителем
Memleketime dönüp öğretmen olarak çalışacağım
Позвонив на вокзал, узнала когда уезжает автобус в Анкару.
Terminale telefon edip otobüsün Ankara'ya nezaman hareket edeceğini öğrendim.
-arak,-erek ekler:
Bu ekle birleşik cümleler de iki durum aynı anda yapılıyor anlamındadır. (-ıp,ip,up,üp)eklerinde ise birleşik cümle öncelik ve sonralık durumuyla birbirine bağlanırken (-arak,-erek)eklerinde olay aynı anda yapılıyor demektir.
Rusçada bu durumu belirtirken (-а),(-я),(-ясь) ekleri, sürekli fiillerle kullanılır.Şimdi örnek cümleler yazalım.
Смотря телевизор я кушал
Telefizyon izleyerek yemek yiyordum.
Слушая музыку я занимались уроками
Müzik dinleyerek ders çalışyordum.
Занимаясь спортом,люди усылняют здоровье
İnsanlar spor yaparak sağlıklarını güçlendiriyorlar.
ŞART KİPİ (условное наклонение)
Şart kipi Türkçede (-sa,-se) ekleriyle yapılır.
Zorunlu olmamakla birlikte cümle eğer şart bildiren sözcüğüyle başlar.Rusçada ise şöyle yapılır:
Если
Если бы
Örnek cümleler:
Если бы вчера погода была хорошая,я пошёл бы на море
Eger dün hava iyi olsaydı denize giderdim.
Если будет хорошая погода,я пойду на море.
Hava iyi olursa denize gideceğim.
Если комне приедешь я покажу тебе свои книги.
Eğer bana gelirsen sana kitaplarımı göstereceğim.
Если ты хочешь изучать руский язык я помогу тебе.
Eğer Rusça öğrenmek istiyorsan sana yardım ederim(edeceğim)
Вечером если ты будешь дома, я позвоню тебе.
Akşamleyin evde olacaksan sana telefon edeyim.(edeceğim)
Если завтра будет погода холодно я не дойду на море
Eğer yarın hava soğuk olursa,denize gitmeyeceğim.
Завтра если у меня будет свободное время,я пойду на выставку.
Yarın boş vaktim olursa sergiye gideceğim.
Если бы вы попросили меня, я бы помог вам.
Eğer benden rica etseydiniz,size yardım ederdim.
Если бы вчера ты мне позвонил,я бы сразу приехал
Eğer dün beni arasaydın hemen gelirdim.
OKUMA ÇALIŞMASI:
PRATİK İÇİN
1-1 DİYALOG
Айше: Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Айше: Ты учишь русский язык?
Мехмет: Да, учу! А ты?
Айше: Я тоже!
Мехмет: Как называется столица России?
Айше: Москва!
Мехмет: Правильно! А как называется второй главный город России?
Айше: Санкт-Петербург!
Мехмет: Молодец!
Айше: А ты знаешь какую-нибудь песню о Москве?
Мехмет: Конечно!
1-1 KELİME
Здравствуй! [zdrávstvuy] Merhaba!
ты [tı] sen
учишь? [úçiş] öğreniyor musun?
да [da] evet
учу [uçú] öğreniyorum
а [a] de
я [ya] ben
тоже [tóje] de
как [kak] nasıl
называется [nazıváyetsa] adlandırılır
столица [stalitsa] başkent
Россия [Rassiya] Rusya
столица России [stalitsa Rassiyi] Rusya’nın başkenti
Москва [Maskvá] Moskova
Правильно! [právil’no] Doğru!
второй [vtoróy] ikinci
главный [glávnıy] ana
город [górat] şehir
Молодец! [maladéts] Aferin!
знаешь (ли)? [znáyeş (li) ] biliyor musun?
какую-нибудь, [ kakúyu nibúd’ ] bir
какое-нибудь, [ kakóye nibúd’ ] bir
какие-нибудь [ kakiye nibúd’] bir
песня [pésn’a] şarkı
знаешь (ли) песню? [pésnü] şarkı(yı) biliyor musun?
о [o] hakkında
Конечно! [kanéşna] Tabii!
1-2 DİYALOG
Айше: Прекрасная песня! Кто её написал?
Мехмет: Поэт Геннадий Шпаликов и композитор Андрей Петров.
Айше: А знаешь ли ты имя «Пушкин»?
Мехмет: Конечно! Пушкин – великий русский поэт. Не знать его стыдно.
Айше: А знаешь ли ты какое-нибудь стихотворение Пушкина?
Мехмет: Да!
Айше: Молодец!
Мехмет: Многие его стихотворения также стали песнями
1-2 KELİME
прекрасная [prekrásnaya] güzel
кто [kto] kim
её [yeyó] onu
написал [napisál] yazmış
поэт [paét] şair
и [i] ve
композитор [kampazitar] bestekar
имя [im’a] ad
великий [velikiy] büyük
знать [znat’] bilmek
не знать [ne znat’] bilmemek
его [yegó] onu
стыдно [stıdna] utandırıcı bir şey
стихотворение [stihatvaréniye] şiir
Пушкина [Púşkina] Puşkin’in
многие [mnógiye] çok
также [tákje] de
стали [stáli] oldu(lar)
песнями [pésn’ami] şarkılarla
1-3 DİYALOG
Айше: А знаешь ли ты какие-нибудь другие русские города?
Мехмет: Владимир, Суздаль, Новгород, Псков, Ярославль.
Айше: Это старинные города.
Мехмет: Там до сих пор есть древнерусские храмы, иконы, колокола…
Айше: Как интересно!
Мехмет: Эти города – историческая ценность.
1-3 KELİME
другие [drugiye] başka(lar)
города [garadá] şehirler
это [éto] bu(nlar)
старинные [starinnıye] eski zaman
там [tam] orada
до сих пор [do sih por] şimdiye kadar
есть [yest’] var
древнерусские [drevnerússkiye] Eski Rus
иконы [ikónı] ikonlar
икона [ikóna] ikon Hıristiyanlık resim sanatının kurallarına göre çizilen bir resim
храмы [hrámı] kiliseler
колокола [kalakalá] çanlar Rus Hıristiyanlığında kiliselerde asılan ana müzik aletleri
колокол [kólakal] çan
Как интересно! [kak interésna] Ne kadar ilginç!
эти [éti] bu(nlar)
историческая [istoriçeskaya] tarihsel
ценность [tsénnost’] değer
2-1 DİYALOG
Айше: Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Aйше: Скажи, пожалуйста, знаешь ли ты каких-нибудь великих людей России, кроме Пушкина?
Мехмет: Конечно! Толстой, Чехов, Достоевский, Гоголь…
Айше: Эти писатели – классики русской литературы.
Но, может быть, ты знаешь каких-нибудь других людей?
Мехмет: Ещё бы! Шишкин, Левитан, Петров-Водкин, Саврасов.
Айше: Это прекрасные художники. А знаешь ли ты каких-нибудь русских композиторов?
Мехмет: Разумеется! Римский-Корсаков, Бородин, Глинка, Шостакович.
Айше: Романс Глинки на стихи Пушкина.
2-1 KELİME
скажи [skají] söyle
пожалуйста [pajálusta] lütfen
люди [lüdi] adamlar
люди России [lüdi Rassiyi] Rusya’nın adamları
людей России [lüdéi Rassiyi] Rusya’nın adamlarını
кроме Пушкина [króme Púşkina] Puşkin’den başka
писатели [pisáteli] yazarlar
писатель [pisátel’] yazar
литература [literatúra] edebiyat
классик [klássik] klasik
классики русской литературы [klássiki rússkay literatúrı] Rus edebiyatının klasikleri
но [no] ama, fakat
может быть [mójet bıt’] belki
Ещё бы! Разумеется! [yeş’ó bı, razuméyetsa] Tabii!
художник [hudójnik] ressam
2-2 DİYALOG
Айше: Хорошо. Но, может быть, ты знаешь каких-нибудь русских ученых?
Мехмет: Да, знаю.
Айше: Каких?
Мехмет: Например, Михаил Васильевич Ломоносов.
Айше: Кто он?
Мехмет: Ученый, писатель, художник, историк, лингвист, просветитель… Короче говоря, очень разносторонний человек.
Айше: Замечательно!
Мехмет: Ещё, например, Владимир Иванович Даль, писатель, лингвист, этнограф, друг Пушкина.
Айше: Очень хорошо.
Мехмет: А композитор Бородин, например, ещё и замечательный химик.
2-2 KELİME
Хорошо. [haraşó] Peki.
ученый [uçónıy] bilim adamı
знаю [znáyu] biliyorum
они [ani] onlar
Кто они? [któ ani] Onlar, kimler(dir)?
например [naprimér] örneğin
он [on] o
историк [istórik] tarihçi
лингвист [lingvist] dilbilimci
просветитель [prasvetitél’] aydınlatıcı
короче говоря [karóçe gavar’á] sözün kısası
разносторонний [raznastarónnıy] değişik yönlü
человек [çelavék] adam
замечательно, замечательный [zameçátel’na,zameçátel’nıy] mükemmel
ещё [yeş’ó] bundan başka
этнограф [etnógraf] etnograf
друг [drug] dost
друг Пушкина [drug Púşkina] Puşkin’in dostu
Очень хорошо. [óçen’ haraşó] Çok iyi.
ещё и [yeş’ó i] da, de
химик [himik] kimyacı
2-3 DİYALOG
Айше: А кто такой Кулибин?
Мехмет: Гениальный русский изобретатель.
Айше: А кто такой Андрей Рублёв?
Мехмет: Прекрасный иконописец. В России о нём есть фильм. Режиссер — Андрей Тарковский.
Айше: Хорошо. По-моему, на сегодня достаточно. До завтра!
Мехмет: До завтра!
2-3 KELİME
кто такой? [któ takóy] kim(dir)?
Гениальный [geniál’nıy] dahi
Изобретатель [izabretátel’] mucit
Иконописец [ikonapisets] ikon ressamı
В России [v Rassiyi] Rusya’da
о нём [a nöm] onun hakkında
фильм [fil'm] film
Режиссер [rejissör] (filim) yönetmeni
на сегодня [na sevódn’a] bugün için
достаточно [dastátaçna] yeterli
3-1 DİYALOG
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Айше: Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Скажи, пожалуйста, какие в России есть реки?
Айше: Волга, Лена, Амур, Иртыш.
Мехмет: Это очень крупные реки.
Айше: Да. В России также есть очень большие озера -
озеро Байкал, Ладожское озеро, Онежское.
Мехмет: Ладожское озеро находится рядом с Санкт-Петербургом.
Айше: А Онежское озеро где находится?
Мехмет: В Карелии.
Айше: В Онежском озере на острове Кижи находится заповедник Кижи.
Мехмет: В этом заповеднике есть древнерусские здания.
Айше: Это очень красивый архитектурный ансамбль.
3-1 KELİME
Реки [réki] nehirler
Река [reká] nehir
Река Волга [reká vólga] Volga nehri
крупный, крупные [krúpnıy, krúpnıye] büyük
озера [azyora] göller
озеро [ózera] göl
находится [nahódits’a] bulunur
рядом с [r’ádom s] yanında
рядом с Санкт-Петербургом [r’ádom s sankt-peterbúrgam] Sankt-Peterburg yanında
Карелия [karéliya] Karelya (cumhuriyet)
в Карелии [v karéliyi] Karelya’da
Онежское озеро [anejskayé ózera] Onejskoye gölü
в Онежском озере [v anejskám ózere] Onejskoye gölünde
остров [óstrav] ada
остров Кижи [óstrav kiji] Kiji adası
на острове Кижи [na óstrave kiji] Kiji adasında
заповедник [zapavédnik] milli park
заповедник Кижи [zapavédnik kiji] Kiji milli parkı
в этом заповеднике [v etám zapavédnike] bu milli parkta
архитектурный ансамбль [arhitektúrniy ansámbl’] mimari grup
3-2 DİYALOG
Mехмет: Кроме того, в России есть несколько морей.
Айше: Какие?
Мехмет: Черное, Белое, Балтийское, Каспийское, Баренцево и другие моря.
Айше: В России, как и в Турции, есть несколько морей.
Мехмет: Черное море – это одновременно и российское, и турецкое море.
Айше: А Санкт-Петербург находится на берегу Балтийского моря.
Мехмет: В Санкт-Петербурге уже есть учебный проект «Диалог России и Турции».
Айше: А на Севере России находится Белое море.
Мехмет: Но в то же время россияне – поклонники Средиземного моря.
Айше: Ведь это море – прекрасное море!
3-2 KELİME
море [móre] deniz
несколько [néskal’ka] birkaç
несколько морей [néskal’ka maréy] birkaç deniz
моря [mar’á] denizler
как и в Турции [kak i v túrtsiyi] Türkiye’de gibi
одновременно, в то же время [adnavreménna, v to je vrém’a] aynı zamanda
и …, и … [i…, i…] hem, hem de
берег [béreg] kıyı
на берегу [na beregú] kıyıda
на берегу Балтийского моря [na beregú baltiyskaga mór’a] Baltiyskoye denizinin kıyısında
в Санкт-Петербурге [v sankt-peterbúrge] Sankt-Peterburg’ta
Уже [ujé] artık
учебный проект [uçébnıy praékt] öğretim projesi
диалог [dialók] diyalog
учебный проект «Диалог России и Турции» [uçébnıy praékt dialók rassiyi i túrtsiyi] “Rusya’nın ve Türkiye’nin diyalogu” öğretim projesi
Север России [séver rassiyi] Rusya’nın Kuzeyi
на Севере России [na sévere rassiyi] Rusya’nın Kuzeyinde
россияне [rassiyán’e] Ruslar
поклонник [paklónnik] hayran
поклонники [paklónniki] hayranlar
поклонники Средиземного моря [paklónniki sredizémnaga mór’a] Ak Denizinin hayranları.
Ведь [ved’] ki
3- 3 DİYALOG
Мехмет: А еще в России есть замечательные леса.
Айше: А какие деревья есть в этих лесах?
Мехмет: Сосны, дубы, березы, ели.
Айше: А еще липы, клёны, тополя.
Мехмет: По-моему, этот урок географии — также очень интересный урок. До завтра!
Айше: До завтра!
3-3 KELİME
леса [lesá] ormanlar
лес [les] orman
деревья [derévya] ağaçlar
дерево [déreva] ağaç
в этих лесах [v etih lesáh] bu ormanlarda
сосны [sósnı] çamlar
сосна [sasná] çam
дубы [dubí] meşeler
дуб [dub] meşe
березы [berözi] huşlar
береза [beröza] huş
ели [yéli] köknarlar
ель [yel’] köknar
липы [lipı] ıhlamurlar
липа [lipa] ıhlamur
клёны [klyonı] akçaağaçlar
клён [klyon] akçaağaç
тополя [tapal’á] kavaklar
тополь [tópal’] kavak
география [geagráfiya] cografya
урок географии [urók geagráfiyi] cografya dersi
4-1 DİYALOG
Айше: Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Айше: Я знаю русские числа! Слушай: один, два, три, четыре, пять…
Мехмет: Я тоже знаю: шесть, семь, восемь, девять, десять…
Айше: Эти числа — самые простые. Есть и более сложные числа: двадцать, тридцать, сорок, пятьдесят, шестьдесят…
4-1 KELİME
число [çisló] sayı
числа [çisla] sayılar
слушай [slúşay] dinle
слушать [slúşat’] dinlemek
один [adin] bir
два [dva] iki
три [tri] üç
четыре [çetíre] dört
пять [p’at’] beş
шесть [şest’] altı
семь [sem’] yedi
восемь [vósem’] sekiz
девять [dév’at’] dokuz
десять [dés’at’] on
самый, самые [sámıy, sámıye] en
простой, простые [prostóy, prostıye] basit
более [bóleye] daha
сложный, сложные [slójnıy, slójnıye] zor
двадцать [dvátsat’] yirmi
тридцать [tritsat’] otuz
сорок [sórak] kırk
пятьдесят [p’at’des’át] elli
шестьдесят [şest’des’át] altmıs
4-2 DİYALOG
Мехмет: Подожди! Повтори, пожалуйста.
Айше: Двадцать, тридцать, сорок, пятьдесят, шестьдесят…
Мехмет: Хорошо.
Айше: Это в самом деле сложные числа. Давай я скажу еще раз: двадцать, тридцать, сорок, пятьдесят, шестьдесят…
Мехмет: Да, теперь я тоже знаю.
Айше: А вот следующие числа: семьдесят, восемьдесят, девяносто, сто.
Мехмет: Давай я тоже повторю: семьдесят, восемьдесят, девяносто, сто.
Айше: Прекрасно.
4-2 KELİME
Подожди! [padajdi] bekle
ждать [jdat’] beklemek
повтори [pavtari] tekrar et
повторять [pavtar’át’] tekrar etmek
в самом деле [v sámam déle] gerçekten
давай я скажу [davái ya skajú] ben söyleyeyim
еще раз [yeşó raz] daha bir kez
теперь [tepér’] şimdi
(а) вот [a vot] işte
следующий,следующая, следующие [sléduyuşiy,sléduyuşaya,sléduyuşiye] sonraki
семьдесят [sém’des’at] yetmiş
восемьдесят [vósem’des’at] seksen
девяносто [dev’anósta] doksan
сто [sto] yüz
давай я повторю [davái ya pavtar’ú] ben tekrar edeyim
4-3 DİYALOG
Айше: Это, конечно, хорошо, но есть и более сложные числа.
Мехмет: Какие?
Айше: Двести, триста, четыреста, пятьсот, шестьсот…
Мехмет: Подожди! Повтори, пожалуйста.
Айше: Двести, триста, четыреста, пятьсот, шестьсот.
Мехмет: Хорошо. А каковы следующие числа?
Айше: Семьсот, восемьсот, девятьсот, тысяча.
Мехмет: Замечательно! Но, может быть, ты знаешь также более сложные числа?
Айше: Конечно! Две тысячи, три тысячи, 4000, пять тысяч, шесть тысяч…
Мехмет: Давай повторим вместе: две тысячи, три тысячи, 4000, пять тысяч, шесть тысяч…
Мехмет: Как интересно!
Айше: Еще бы! А вот следующие числа: семь тысяч, восемь тысяч, девять тысяч, десять тысяч.
4-3 KELİME
двести [dvésti] iki yüz
триста [trista] üç yüz
четыреста [çetíresta] dört yüz
пятьсот [p’at’sót] beş yüz
шестьсот [şest’sót] altı yüz
каковы [kakoví] ne
семьсот [sem’sót] yedi yüz
восемьсот [vosem’sót] sekiz yüz
девятьсот [dev’at’sót] dokuz yüz
тысяча [tís’aça] (bir) bin
две тысячи [dvé tís’açi] iki bin
три тысячи [tri tís’açi] üç bin
пять тысяч [p’at’ tís’aç] beş bin
шесть тысяч [şest’ tís’aç] beş bin
давай повторим [davái pavtórim] altı bin
вместе [vméste] birlikte
семь тысяч [sem’ tís’aç] yedi bin
восемь тысяч [vósem’ tís’aç] sekiz bin
девять тысяч [dév’at’ tís’aç] dokuz bin
десять тысяч [dés’at’ tís’aç] on bin
4-4 DİYALOG
Айше: Мехмет, по-моему, сегодня мы молодцы.
Мехмет: Еще бы! Теперь мы знаем столько чисел.
Айше: До завтра!
Мехмет: До завтра!
4-4 KELİME
мы [míy] biz
мы молодцы [malatsí] Aferin bize!
знаем [znáyem] biliyoruz
столько [stól’ka] o kadar (çok)
знаем столько чисел [znáyem stól’ka çisel] o kadar çok sayı biliyoruz
5-1 DİYALOG
Айше: Здравствуй, Мехмет!
Мехмет: Здравствуй, Айше!
Айше: Какие месяцы в году есть по русскому календарю?
Мехмет: Сентябрь, октябрь, ноябрь.
Айше: Это осенние месяцы.
Мехмет: Декабрь, январь, февраль.
Айше: Это зимние месяцы.
Мехмет: Март, апрель, май.
Айше: Это весенние месяцы.
Мехмет: Июнь, июль, август.
Айше: Это летние месяцы.
5-2 DİYALOG
Мехмет: Айше, какие значительные для истории России даты ты знаешь?
Айше: Например, 9 мая 1945 года.
Мехмет: Да, это очень важная дата.
Айше: 6 июня 1799 года.
Мехмет: Это день рожденья Пушкина.
Айше: 7 сентября 1812 года.
Мехмет: Это день Бородинского сражения.
Айше: 29 января 1860 года.
Мехмет: День рожденья Чехова.
Айше: 12 апреля 1961 года.
Мехмет: Это день космического полёта Юрия Гагарина.
5-3 DİYALOG
Мехмет: Давай еще раз повторим названия месяцев и времен года по-русски. Сентябрь, октябрь, ноябрь…
Айше: Осень.
Мехмет: Декабрь, январь, февраль.
Айше: Зима.
Мехмет: Март, апрель, май.
Айше: Весна.
Мехмет: Июнь, июль, август.
Айше: Лето.
Замечательно. Кстати, среди произведений композитора Чайковского есть знаменитый музыкальный цикл «Времена года».
Давай послушаем!
RUS HALK MASALLARINDAN ÖRNEKLER
сказка Колобок
Жили-были старик со старухой.
Вот и говорит старик старухе:
— Поди-ка, старуха, по коробу поскреби, по сусеку помети, не наскребешь ли муки на колобок.
Взяла старуха крылышко, по коробу поскребла, по сусеку помела и наскребла муки горсти две.
Замесила муку на сметане, состряпала колобок, изжарила в масле и на окошко студить положила.
Колобок полежал, полежал, взял да и покатился — с окна на лавку, с лавки на пол, по полу к двери, прыг через порог — да в сени, из сеней на крыльцо, с крыльца на двор, со двора за ворота, дальше и дальше.
Катится Колобок по дороге, навстречу ему Заяц:
— Колобок, Колобок, я тебя съем!
— Не ешь меня, Заяц, я тебе песенку спою:
Я Колобок, Колобок,
Я по коробу скребен,
По сусеку метен,
На сметане мешон
Да в масле пряжон,
На окошке стужон.
Я от дедушки ушел,
Я от бабушки ушел,
От тебя, зайца, подавно уйду!
И покатился по дороге — только Заяц его и видел!
Катится Колобок, навстречу ему Волк:
— Колобок, Колобок, я тебя съем!
— Не ешь меня, Серый Волк, я тебе песенку спою:
Я Колобок, Колобок,
Я по коробу скребен,
По сусеку метен,
На сметане мешон
Да в масле пряжон,
На окошке стужон.
Я от дедушки ушел,
Я от бабушки ушел,
Я от зайца ушел,
От тебя, волк, подавно уйду!
И покатился по дороге — только Волк его и видел!
Катится Колобок, навстречу ему Медведь:
— Колобок, Колобок, я тебя съем!
— Где тебе, косолапому, съесть меня!
Я Колобок, Колобок,
Я по коробу скребен,
По сусеку метен,
На сметане мешон
Да в масле пряжон,
На окошке стужон.
Я от дедушки ушел,
Я от бабушки ушел,
Я от зайца ушел,
Я от волка ушел,
От тебя, медведь, подавно уйду!
И опять покатился — только Медведь его и видел!
Катится Колобок, навстречу ему Лиса:
— Колобок, Колобок, куда катишься?
— Качусь по дорожке.
— Колобок, Колобок, спой мне песенку!
Колобок и запел:
Я Колобок, Колобок,
Я по коробу скребен,
По сусеку метен,
На сметане мешон
Да в масле пряжон,
На окошке стужон.
Я от дедушки ушел,
Я от бабушки ушел,
Я от зайца ушел,
Я от волка ушел,
От медведя ушел,
От тебя, лисы, нехитро уйти!
А Лиса говорит:
— Ах, песенка хороша, да слышу я плохо. Колобок, Колобок, сядь ко мне на носок да спой еще разок, погромче.
Колобок вскочил Лисе на нос и запел погромче ту же песенку.
А Лиса опять ему:
— Колобок, Колобок, сядь ко мне на язычок да пропой в последний разок.
Колобок прыг Лисе на язык, а Лиса его — гам! — и съела.
Лисичка-сестричка и волк
Русская народная сказка
жил себе дед да баба. Дед говорит бабе:
- Ты, баба, пеки пироги, а я поеду за рыбой.
Наловил рыбы и везет домой целый воз. Вот едет он и видит: лисичка свернулась калачиком и лежит на дороге.
Дед слез с воза, подошел к лисичке, а она не ворохнется, лежит себе, как мертвая.
- Вот будет подарок жене, - сказал дед, взял лисичку и положил на воз, а сам пошел впереди.
А лисичка улучила время и стала выбрасывать полегоньку из воза все по рыбке да по рыбке, все по рыбке да по рыбке. Повыбросала всю рыбу и сама ушла.
- Ну, старуха, - говорит дед, - какой воротник привез я тебе на шубу.
- Где?
- Там, на возу, - и рыба и воротник.
Подошла баба к возу: ни воротника, ни рыбы, и начала ругать мужа:
- Ах ты!.. Такой-сякой! Ты еще вздумал обманывать! Тут дед смекнул, что лисичка-то была не мертвая; погоревал, погоревал, да делать-то нечего.
А лисичка собрала всю разбросанную по дороге рыбу в кучку, села и ест себе. Навстречу ей идет волк:
- Здравствуй, кумушка!
- Здравствуй, куманек!
- Дай мне рыбки!
- Налови сам, да и ешь.
- Я не умею.
- Эка, ведь я же наловила; ты, куманек, ступай на реку, опусти хвост в прорубь - рыба сама на хвост нацепляется, да смотри, сиди подольше, а то не наловишь.
Волк пошел на реку, опустил хвост в прорубь; дело-то было зимою. Уж он сидел, сидел, целую ночь просидел, хвост его и приморозило; попробовал было приподняться: не тут-то было.
“Эка, сколько рыбы привалило, и не вытащишь!” - думает он.
Смотрит, а бабы идут за водой и кричат, завидя серого:
- Волк, волк! Бейте его! Бейте его!
Прибежали и начали колотить волка - кто коромыслом, кто ведром, чем кто попало. Волк прыгал, прыгал, оторвал себе хвост и пустился без оглядки бежать.
“Хорошо же, - думает, - уж я тебе отплачу, кумушка!” А лисичка-сестричка, покушамши рыбки, захотела попробовать, не удастся ли еще что-нибудь стянуть; забралась в одну избу, где бабы пекли блины, да попала головой в кадку с тестом, вымазалась и бежит. А волк ей навстречу:
- Так-то учишь ты? Меня всего исколотили!
- Эх, куманек, - говорит лисичка-сестричка, - у тебя хоть кровь выступила, а у меня мозг, меня больней твоего прибили; я насилу плетусь.
- И то правда, - говорит волк, - где тебе, кумушка, уж идти; садись на меня, я тебя довезу.
Лисичка села ему на спину, он ее и понес. Вот лисичка-сестричка сидит, да потихоньку и говорит:
- Битый небитого везет, битый небитого везет.
- Что ты, кумушка, говоришь?
- Я, куманек, говорю: битый битого везет.
- Так, кумушка, так!..
Репка
Посадил дед репку и говорит:
— Расти, расти, репка, сладка! Расти, расти, репка, крепка!
Выросла репка сладка, крепка, большая-пребольшая.
Пошел дед репку рвать: тянет-потянет, вытянуть не может.
Позвал дед бабку.
Бабка за дедку,
Дедка за репку —
Тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала бабка внучку.
Внучка за бабку,
Бабка за дедку,
Дедка за репку —
Тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала внучка Жучку.
Жучка за внучку,
Внучка за бабку,
Бабка за дедку,
Дедка за репку —
Тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала Жучка кошку.
Кошка за Жучку,
Жучка за внучку,
Внучка за бабку,
Бабка за дедку,
Дедка за репку —
Тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала кошка мышку.
Мышка за кошку,
Кошка за Жучку,
Жучка за внучку,
Внучка за бабку,
Бабка за дедку,
Дедка за репку —
Тянут-потянут — и вытянули репку.
сказка теремок
Ехал мужик с горшками и потерял один горшок. Прилетела муха-горюха и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
Видит — никого нет. Она залетела в горшок и стала там жить-поживать.
Прилетел комар-пискун и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха. А ты кто?
— Я комар-пискун.
— Ступай ко мне жить.
Вот они стали жить вдвоем.
Прибежала мышка-погрызуха и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун. А ты кто?
— Я мышка-погрызуха.
— Ступай к нам жить.
Стали жить они втроем.
Прискакала лягушка-квакушка и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун.
— Я мышка-погрызуха. А ты кто?
— Я, лягушка-квакушка.
— Ступай к нам жить.
Стали они жить вчетвером.
Бежит зайчик и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун.
— Я мышка-погрызуха.
— Я, лягушка-квакушка. А ты кто?
— Я заюнок-кривоног, по горке скок.
— Ступай к нам жить.
Стали они жить впятером.
Бежала мимо лиса и спрашивает:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун.
— Я мышка-погрызуха.
— Я, лягушка-квакушка.
— Я, заюнок-кривоног, по горке скок. А ты кто?
— Я лиса — при беседе краса.
— Ступай к нам жить.
Стали они жить вшестером.
Прибежал волк:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун.
— Я мышка-погрызуха.
— Я, лягушка-квакушка.
— Я, заюнок-кривоног, по горке скок.
— Я, лиса — при беседе краса. А ты кто?
— Я волк-волчище — из-за куста хватыш.
— Ступай к нам жить.
Вот живут они семеро все вместе — и горя мало.
Пришел медведь и стучится:
— Чей домок-теремок? Кто в тереме живет?
— Я, муха-горюха.
— Я, комар-пискун.
— Я мышка-погрызуха.
— Я, лягушка-квакушка.
— Я, заюнок-кривоног, по горке скок.
— Я, лиса — при беседе краса.
— Я, волк-волчище — из-за куста хватыш. А ты кто?
— Я вам всем пригнетыш.
Сел медведь на горшок, горшок раздавил и всех зверей распугал.
FİİLLER ( FİİL SÖZLÜK)
AA
Агитировать – сагитировать : propaganda yapmak
Анализировать-проанализировать: analiz yapmak
BB
Благодарить – поблагодарить: teşekkür etmek
Бледнеть – побледнеть (beti) benzi atmak, sararmak, soluklaşmak
Брать – взять almak; tutmak
Бриться – побриться tıraş olmak
Бросать – бросить atmak; bırakmak; fırlatmak, savurmak
Будить – разбудить uyandırmak; tahrik etmek; isteklendirmek
VV
Варить – сварить pişirmek; haşlamak; kaynatmak
Вдохновлять – вдохновить esin / ilhan vermek; coşturmak
Везти – привезти taşımak; getirmek
Вешать – повесить tartmak; asmak; (ipe) sermek
Видеть - увидеть görmek, çekmek; tanık olmak
Включать – включит almak; dahil etmek; çalıştırmak, işletmek;
Влиять – повлиять etkilemek, etki yapmak; tesir etmek
Вносить – внести getirmek; sokmak; çıkarmak; yazmak
Внушать – внушить telkin etmek; uyandırmak
Возбуждать – возбуждайте uyandırma; heyecanlandırmak; kışkırtmak; açmak
Возвращать – возвратить geri vermek; iade etmek; geri göndermek
Возражать – возразить geri vermek; iade etmek; geri göndermek
Волновать – взволновать dalgalandırmak; coşturmak; endişelendirmek; heyecanlandırmak
Воображать – вообразить tasavvur etmek; sanmak
Воспитывать – воспитать yetiştirmek, eğitmek; aşılamak
Восстанавливать – восстановить onarmak, restore etmek; yeniden kurmak; iade etmek
Восхищаться – восхититься hayranlık duymak, hayran olmak
Вставать – встать kalkmak; durmak; doğmak, (ortaya) çıkmak; sığmak
Встречать – встретить rastlamak, karşılaşmak
Входить – войти girmek; sığmak; sığışmak
Въезжать – въехать girmek; çıkmak; taşınmak
Выбирать – выбрать seçim yapmak; seçmek, ayıklamak; bulmak
Выгонять – выгнать kovmak; (dışarı) atmak
Выделять – выделить ayırmak; vurgulamak, ayırmak
Выдерживать – выдержать dayanmak; katlanmak; sınavı vermek / kazanmak
Выигрывать – выиграть yenmek, kazanmak, birine galip gelmek
Выключать – выключить (televizyonu, ışığı, radyoyu) kapatmak
Вынимать – вынут çıkartmak
Вынуждать – вынудить zorunda bırakmak; zorlamak
Выражать – выразить ifade etmek; dile getirmek; göstermek
Выступать – выступить çıkmak,ilerletmek,söz almak, konusmak
Вытаскивать – вытащить çekip çıkartmak,sürekleyerek çıkartmak
Вытирать – вытереть silmek,kurulamak
выходить – выйти Kapalı bir yerden dışarı çıkmak
GG
Гадать – погадать fala bakmak,fal açmak
Гибнуть – погибнуть ölmek, can vermek
Говорить – сказать söylemek,demek,konuşmak
Гореть – сгореть yanmak
Готовить – приготовить hazırlamak,yemek pişirmek
Грузить – загрузить yüklemek
DD
Давать – дать getirmek, vermek, kazandırmak
Дарить – подарить hediye etmek
Двигать – двинуть çekmek, itmek, kımıldamak, hareket ettirmek
Делать - сделать yapmak; etmek
Делить – разделить bölmek, ayırmak, paylaştırmak, paylaşmak
Доверять – доверить emanet etmek; güvenmek
Догадываться – догадаться tahmin etmek; sezmek
Договариваться – договориться anlaşmak
Догонять – догнать yetismek
Доказывать – доказать kanıtlamak; ispatlamak
Достигать – достичь varmak;ulaşmak;erişmek;bulmak
YY
Ездить gidip gelmek
Есть – съесть yemek yemek
Ехать gitmek; gelmek
JJ
Жалеть – пожалеть pişman olmak; acımak; kıyamamak
Жаловаться – пожаловаться şikayet etmek; yakınmak sızlanmak; dert yanmak
Жарить – пожарить kızartmak.kavurmak
Желать – пожелать istemek;arzu etmek; arzulamak;dilemek
Жечь – сжечь yakmak; kavurmak
Жить yaşamak
ZZ
Забивать – забить kakmak; çakmak; çivilemek; doldurmak; tıkamak
Заботиться – позаботиться düşünmek; merak etmek; özen göstermek; özenle bakmak
Забывать – забыть unutmak
Завидовать – позавидовать imrenmek; gıpta etmek; kıskanmak
Задерживать – задержать geciktirmek; yavaşlatmak; eğlendirmek; alıkoymak; tutuklamak
Задумывать – задумать tasarlamak; niyetlenmek; aklına koymak; (aklından) tutmak
Задыхаться – задохнуться tıkanmak; zor nefes almak; boğulur gibi olmak; bunalmak
Заезжать – заехать uğramak; almaya gelmek; girmek
Заказывать – заказать ısmarlamak; sipariş etmek; ayırtmak
Заканчивать – закончить bitirmek; tamamlamak
Замечать – заметить fark etmek; farkına varmak; sezmek; demek; aklında tutmak
Записывать – записать yazmak; kaydetmek; not tutmak; almak; almak
Заполнять - заполнить doldurmak
Запрещать – запретить yasak etmek, yasaklamak, menetmek
Зарабатывать – заработать kazanmak
Заходить - зайти uğramak; girip çıkmak; girmek; almaya gelmek: çekilmek
Звать – позвать çağırmak; seslenmek; davet etmek
Звонить - позвонить çalmak telefon etmek
Здороваться - поздороваться birine selam vermek; birini selamlamak; selamlaşmak
Знакомить - познакомить tanıtmak, tanıştırmak
İİ
Играть – сыграть oynamak; oynaşmak; (piyano) çalmak; (rol) oynamak; sömürmek
Идти - пойти gitmek; yürümek; gelmek; yanaşmak; kabul etmek
Избегать - избежать kaçınmak; kaçmak; sakınmak; kurtulmak; atlatmak
Извещать - известить bildirmek; haber vermek; duyurmak
Изменять – изменит değiştirmek; hıyanet / ihanet etmek; dönmek
Исчезать - исчезнуть ortadan kalkmak; yok olmak; yok olup gitmek; soyu tükenmek
KK
Кидать - кинуть atmak; fırlatmak; savurmak; basmak
Кипятить - вскипятить kaynatmak
Класть - положить koymak; yatırmak; yerleştirmek
Копировать - скопировать kopyalamak, kopyasını çıkarmak, suretini çıkarmak
Кормить - накормить yedirmek; (karnını) doyurmak; yem vermek; yemlemek
Красить – покрасить boyamak; boya vurmak; açmak; güzelleştirmek
Кричать – крикнуть bağırmak; haykırmak; bağırıp çağırmak; seslenmek; göze batmak;
Крыть - покрыть örtmek; kaplamak; kesmek; birine (verip) veriştirmek
Купаться - выкупаться suya girmek; denize girmek; yıkanmak; banyo yapmak
Кусать - укусить ısırmak; dişlemek; sokmak; dalamak; dağlamak
L
Лечить – вылечить tedavi etmek
Лить - вылить dökmek; akıtmak; akmak; koymak;
Ловить – поймать yakalamak; tutmak; avlamak
Ломать – сломать kırmak; parçalamak; yıkmak; kırgınlığı olmak
Ложиться – лечь yatmak; uzanmak
MM
Мазать - намазать sürmek; sıvamak; kirletmek
Менять - поменять değiştirmek; değişmek; trampa etmek
Мёрзнуть - замёрзнуть donmak; buz kesilmek; uyuşmak
Мешать - помешать engel olmak; engellemek; rahatsız etmek; karıştırmak
Мирить – помирить barıştırmak; ara bulmak
Мести – подмести süpürmek
Мочь – смочь -e bilmek, yapabilmek; muktedir olmak
NN
Набирать – набрать toplamak; almak; işe almak; yazmak; dizmek; aramak
Навещать - навестить görmeğe / ziyaretine gitmek; yoklamak
Надевать - надеть giymek; takmak
Называть - назвать adlandırmak ; demek; adını söylemek; adını vermek
Накрывать - накрыть örtmek; kaplamak; (suçüstü) yakalamak; basmak
Наливать - налить doldurmak; akıtmak; koymak; dökmek
Нарушать - нарушить bozmak; ihlal etmek; tecavüz etmek; çiğnemek
Настаивать - настоять ;ısrar etmek; üstelemek; direnmek; diretmek; ayak diremek
Начинать – начать ; başlamak; açmak; girişmek; yüz tutmak
Находить - найти ; bulmak, kaplamak, kapılmak
OO
Обедать - пообедать öğle yemeği yemek
Обеспечивать - обеспечить sağlamak; temin etmek, garantileme; güvence altına almak
Обижать – обидеть gücendirmek; darıltmak; incitmek; gönlünü / hatırını kırmak
Обманывать - обмануть aldatmak; iğfal etmek, boşa çıkarmak
Обнимать - обнять sarmak; kucaklamak
Обновлять - обновить yenilemek, ihya etmek; yenileştirmek, ilk defa / siftah giymek
Обращать - обратить çevirmek, dönüştürmek, haline getirmek,
Обращаться - обратиться dönmek, yönelmek, başvurmak; müracaat etmek; seslenmek
Обходить – обойти dolaşmak; dolanmak, geçmek, yanından geçmek, (önüne) geçmek
Объединять - объединить birleştirmek; bir araya getirmek
Объезжать - объездить dolaşmak; gezmek, yanından geçmek, yırtmak; geme eyere alıştırmak
Объяснять – объяснить açıklamak; anlatmak, açıklamak, izah etmek
Одевать - одеть giydirmek; kılığına sokmak, (kendi) üstünü başını yapmak, bürünmek
Опаздывать – опоздать geç kalmak; gecikmek
Освобождать - освободить kurtarmak; salıvermek; serbest bırakmak; tahliye etmek; azat etmek, muaf tutmak, uzaklaştırmak, boşaltmak
Осматривать - осмотреть yoklamak, kontrol etmek, gözden geçirmek; muayene etmek; araştırmak; gezmek; revizyon yapmak
Останавливать - остановить durdurmak; çevirmek, kalmak; inmek; mola vermek
Отдалять - отдалить uzaklaştırmak, uzaklaştırmak, yabancılaştırmak
Отдыхать - отдохнуть dinlenmek, yorgunluğunu almak; iznini geçirmek
Отменять - отменить bir yana koymak; alıkoymak, almak, ayırmak, ertelemek, (arkaya) bırakmak, yumurtlamak
Отмечать - отметить işaret koymak, işaretlemek, kaydetmek, kaydetmek, belirtmek, işaret etmek, övgü ile söz etmek, kutlamak
Отходить - отойти çekilmek; uzaklaşmak; ayrılmak, kalkmak, hareket etmek, kalmak, intikal etmek, uzaklaşmak, bırakmak;
Оценивать – оценить değerlendirmek, değer biçmek, fiyat biçmek, takdir etmek, kıymetlendirmek
PP
Падать - упасть düşmek, yağmak, çökmek, dökülmek, bulunmak, zayıflamak, bozulmak, kırılmak
Перебивать - перебить sözünü / lafını kesmek, kesmek
Переводи'ть - перевести geçirmek, nakletmek; nakil ve tayin etmek, aktarmak, kaydırmak, çevirmek; tercümanlık yapmak, çıkartmak,
Переезжать - переехать geçmek, taşınmak, göç etmek, geçmek, çiğnemek
Печатать - напечатать bastırmak, yayınlamak, daktilo etmek
Писать - написать (yazı) yazmak, yazı yazmak, yazarlığı olmak; kaleme almak, resim yapmak,
Плакать - заплакать ağlamak, ağlaşmak
Платить - заплатить ödemek; (para) vermek, karşılık vermek
Побеждать - победить yenmek; mağlup etmek
Повторя'ть - повторить tekrar etmek, tekrarlamak, yinelemek, kopyasını yapmak
Подделывать - подделать taklit etmek, sahtesini yapmak, sahtekarlık etmek
Подкреплять - подкрепить desteklemek; kuvvetlendirmek, takviye etmek, pekiştirmek, karnını doyurmak, berkitmek
Поднимать – поднять kaldırmak, artırmak, yükseltmek, almak, çıkarmak
Подписывать - подписать imzalamak, eklemek, abone kaydını yaptırmak
Подтверждать – подтвердить doğrulamak, teyit etmek, gerçeklemek, tasdik etmek; yenilemek; belgelemek
Подъезжать - подъехать gelmek, varmak; yaklaşmak
Поздравля'ть - поздравить kutlamak, tebrik etmek
Показывать – показать göstermek, sergilemek, gözler önüne sermek, ortaya koymak, derece yapmak, ifade vermek; tanıklık etmek
Покупать - купить almak, satın almak
Помогать - помочь yardım etmek / göstermek; yardımcı olmak, iyi gelmek; kâr etmek
Понимать - понять anlamak; kavramak; bilincinde olmak
Посещать - посетить ziyaret etmek; görmeye gitmek / gelmek, yoklamak, devam etmek
Поступать - поступить yapmak, davranmak, hareket etmek, girmek, yazılmak; kaydolmak, gelmek
Появляться - появиться çıkmak, görünmek, gözükmek, belirmek; çıkagelmek, sökün etmek, sökmek, ortaya çıkmak; belirmek; baş
Предлагать - предложить önermek, teklif etmek; ikram etmek, çıkarmak; sunmak, öne sürmek, istemek; emretmek
Предпочитать - предпочесть yeğlemek, yeğ tutmak, seçmek, tercih etmek
Прекращать - прекратить kesmek; bırakmak; durdurmak; tatil etmek; (bir) son vermek
Привыкать – привыкнуть alışmak; kanıksamak
Приглашать - пригласить çağırmak, davet etmek
Приказывать - приказать emretmek, emir vermek
Принимать - принять uygulamak; kullanmak, tatbik etmek
Приносить – принести getirmek, götürmek, vermek, doğurmak
Приходить - прийти gelmek; varmak
Причёсывать - причесать taramak, saç yapmak
Проверять - проверить kontrol etmek, denetlemek, muayene etmek; yoklamak; teftiş etmek, denemek, sınamak
Проводить - провести geçirmek, gezdirmek; dolaştırmak, çizmek, yapmak, kurmak, döşemek, çekmek, geçirmek; çıkarmak; kabul ettirmek
Продавать - продать satmak
Продолжать - продолжить sürdürmek, devam etmek, uzatmak
Проезжать - проехать geçmek, yapmak, (yol) almak
Проигрывать - проиграть kaybetmek; yenilmek, çalmak
Произносить - произнести telaffuz etmek, söylemek
Пропадать - пропасть kaybolmak, yitmek; sır olmak, (göze) görünmemek, görünmez olmak, gözden kaybolmak, mahvolmak; hapı yutmak; yanmak; gitmek, kesilmek, boşa gitmek, ziyan olmak, heder olmak
Просить - попросить istemek, biri için şefaatte bulunmak, davet etmek, çağırmak, dilenmek
Проходить - пройти (yaya yanından) geçmek
Прощать - простить bağışlamak, affetmek; mazur görmek, helal etmek
Прощаться - проститься Allahaısmarladık demek, veda etmek; vedalaşmak, veda etmek; elveda demek
Прыгать - прыгнуть atlamak; sıçramak, zıplamak, hoplamak; sekmek
Пускать – пустить bırakmak; salıvermek, salmak, koyuvermek, (içeri) sokmak, çalıştırmak, işletmek; atmak, fırlatmak, yürütmek, çıkarmak, ortaya atmak,
Прятать - спрятать gizlemek, gömmek, saklamak, örtmek, kapamak
Пытаться – попытаться kalkmak, kalkışmak; denemek
RR
Раздавать - раздать dağıtmak, tevzi etmek
Разделять - разделить bölmek, ayırmak, paylaşmak, bölüşmek, taksim etmek
Различать - различить seçmek, fark etmek, ayrım yapmak, ayırmak
Разрешать - разрешит izin vermek, müsaade etmek; cevaz vermek; koyuvermek, müsaade (belgesi) vermek, ruhsat vermek, çözmek, çözümlemek
Разрушать – разрушить yıkmak, tahrip etmek; harap etmek, mahvetmek; bozmak, kırmak
Рассказывать - рассказать anlatmak, hikaye etmek, nakletmek; açmak
Рассматривать - рассмотреть gözden geçirmek; bakmak, saymak, gözü ile bakmak, incelemek, ele almak; irdelemek
Расширять - расширить genişletmek, büyütmek, tevsi etmek; artırmak,
Рвать – порвать koparmak, yırtmak, paralamak, didiklemek, kesmek,
Резать - разрезать kesmek; dilimlemek, doğramak, çentmek, kıymak, bıçaklayarak öldürmek, oymak, tırmalamak; tedirgin etmek, sözünü esirgememek.
Решать - решить hükmetmek, karar vermek, kararlaştırmak, çözmek, halletmek
Рисовать – нарисовать resim yapmak; çizmek, betimlemek
Ронять - уронить düşürmek, dökmek
SS
Садиться - сесть oturmak, binmek, geçmek, girmek, başlamak, konmak, inmek, batmak, basmak, çekmek, kısalmak
Сажать – посадить oturtmak, bindirmek, indirmek, oturtmak, koymak, dikmek; ekmek, sürmek, vurmak; kondurmak
Связывать - связать (birbirine) bağlamak, temas kurmasını / temasa geçmesini sağlamak, bakmak, ilişkili olmak; bağıntılı olmak; bağlı olmak, ilişkilendirmek
Сдавать- сдать devretmek; teslim etmek, (geri) vermek, iade etmek; bırakmak, kiralamak, kiraya / icara vermek, vermek, dağıtmak, teslim etmek, düşmek; bozulmak
Сердиться - рассердиться kızmak, öfkelenmek
Скрывать - скрыть saklamak, gizlemek; gizli / saklı tutmak; örtbas etmek; kapamak; kamufle etmek,
Служить - послужить hizmet etmek; memurluk etmek, görevi yapmak, vazifesi görmek, yaramak, gitmek
Слышать – услышать duymak, işitmek
Смешивать - смешать karıştırmak; karmak
Снижать - снизить indirmek, düşürmek; kısmak, kesmek; yavaşlatmak; azaltmak, alçaltmak
Собирать - собрать toplamak, toparlamak, monte etmek, bir araya (yere) getirmek, devşirmek, derlemek; koleksiyon(u) yapmak,
Совершать - совершить yapmak, etmek; işlemek
Советовать - посоветовать tavsiye etmek, öğütlemek, salık vermek, danışmak, istişare etmek, tavsiye etmek
Создавать - создать yaratmak; yapmak; meydana / ortaya çıkarmak, kurmak, hazırlamak, sağlamak, oluşturmak, ortaya getirmek; neden olmak, teşkil etmek, üretmek
Сообщать - сообщить bildirmek, haber vermek, ihbar etmek, bir şeyi su geçirmez kılmak
Сопровождать – сопроводить refakat etmek; eşlik etmek, beraberinde / yanında olmak, iliştirmek
Спешить - поспешить acele etmek, ileri gitmek
Спoрить - поспорить tartışmak, münakaşa etmek; çekişmek, bahse girmek / girişmek, çekişmek, yarış etmek; boy ölçüşmek
Спрашивать - спросить sormak, kaldırmak, istemek, aramak,
Сравнивать - сравнить karşılaştırmak, mukayese etmek, kıyaslamak; kıyas etmek, benzetmek, düzlemek, tesviye etmek
Ссориться - поссориться arası açılmak, bozuşmak; kavga etmek; dil kavgası yapmak, atışmak; çekişmek
Становиться - стать durmak; çıkmak; olmak, geçmek, (ayağa) kalkmak, olmak; hal almak
Стараться - постараться özenmek, gayret etmek, çalışmak, uğraşmak, çabalamak
Страдать - пострадать mustarip olmak, acı çekmek, çekmek, sıkıntı / eziyet / çile çekmek, zarar görmek; hasar görmek; hasara uğramak
Строить - построить kurmak, yapmak, inşa etmek; dikmek, tasarlamak, dayandırmak, oturtmak, çizmek, sıraya dizmek
Стыдиться - постыдиться utanmak; sıkılmak, çekinmek
Считать - сосчитать saymak, hesaplamak, hesap etmek, sanmak; bilmek; bulmak, görmek
TT
Терпеть - потерпеть dayanmak, katlanmak, tahammül etmek; sabretmek; dişini sıkmak, çekmek; kaldırmak; hazmetmek, uğramak
Терять - потерять kaybetmek, yitirmek, kaçırmak; ol(un)mak
Толкать – толкнуть itmek; dürtmek, tahrik etmek, teşvik etmek, atmak, kaldırmak
Тонуть - утонуть batmak; (suda) boğulmak, boğularak ölmek
Торопить - поторопить acele ettirmek, sıkıştırmak
Тратить - потратить harcamak, sarf etmek
Трогать - тронуть dokunmak
UU
Убивать - убить öldürmek, (canına) kıymak, vurmak; katletmek, boşuna harcamak
Увеличивать – увеличить artırmak; çoğaltmak; uzatmak, büyültmek; büyütmek
Уверять - уверить temin etmek; inandırmak
Увольнять - уволить işten çıkarmak; görevden çıkarmak, azletmek; terhis etmek, yol vermek
Угадывать – угадать bilmek; sezmek, tanımak, düşmek
Уговаривать - уговорит razı (ikna) etmek; kandırmak
Угощать - угостить ikram etmek; çıkarmak; ziyafet çekmek
Ударять - ударить vurmak, çarpmak, darbe indirmek, bastırmak
Удивляться - удивиться şaşmak, hayret etmek; şaşırmak, parmağı ağzında kalmak
Ужинать – поужинать akşam yemeği yemek
Указывать - указать göstermek, işaret etmek, uyarmak
Украшать - украсить süslemek, bezemek; donatmak; renklendirmek, zenginleştirmek, tezyin etmek
Улыбаться – улыбнуться gülümsemek, (talih) yüzüne gülmek
Умирать – умереть ölmek; can vermek, hayatını yitirmek
Уносить - унести alıp götürmek, yürütmek, uçurmak
Употреблять - употребить kullanmak
Успокаивать - успокоить sakinleştirmek, teskin etmek; yatıştırmak, dindirmek
Устраивать - устроить kurmak, yapmak, düzenlemek, tezgahlamak; tertiplemek, çıkarmak, düzenlemek, düzene koymak, yerleştirmek, sağlamak, işine gelmek; hesabına gelmek
Утверждать - утвердить onaylamak, tasdik etmek, iddia etmek; öne / ileri sürmek, (yerleştirip) temelleştirmek; yerleşiklik kazandırmak
Утешать – утешить teselli etmek, teselli vermek
FF
Финансировать – Финансировать finanse etmek
Фотографировать - сфотографировать fotoğraf / resim çekmek
HH
Характеризовать – охарактеризовать nitelemek, nitelendirmek, karakterize etmek
Хвалить – похвалить övmek
Хлопать – хлопнуть çarpmak; çırpmak; şaklamak, vurmak; şamarlamak; okşamak
Хотеть - захотеть istemek; dilemek; canı çekmek, canı / keyfi istemek içinden gelmek
Худеть – похудеть zayıflamak
Хранить – сохранить muhafaza etmek, tutmak, uymak; yaşatmak, korumak
TS
Царапать – царапнуть çizmek; tırmalamak
Целовать - поцеловать öpmek
Ценить - оценить değer biçmek, değer vermek, kıymetini / kadrini bilmek
ÇÇ
Чинить - починить onarmak, tamir etmek, açmak
Чистить - вычистить temizlemek; fırçalamak, zımparalamak, ovmak, boyamak, tımar etmek, soymak
Чувствовать – почувствовать duymak, hissetmek; sezinlemek, anlamak
Читать - прочитать okumak, söylemek
Чихать - чихнуть aksırmak, hapşırmak, öksürmek
ŞŞ
Шить - сшить dikmek, işlemek
Шутить – пошутить şaka etmek / yapmak; şakalaşmak, eğlenmek, alay etmek
Щекотать - пощекотать gıdıklamak, gıcıklamak
Шуметь gürültü yapmak
Щупать - пощупать çimdiklemek, çimdik atmak, yakmak; ısırmak, çimdiklemek, koparıp koparıp yemek, yolmak
EE
Экономить – сэкономить tutumlu / idareli kullanmak; tasarruf etmek
Экспорти'ровать - ihraç etmek
YA
Являться – явиться gelmek, görünmek, doğmak; ortaya çıkmak, türemek, (nedeni) olmak, ileri gelmek
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder